Syrëjô
From Wikipedia, the free encyclopedia
Syrëjô je państwã w zôpadnej Azëji nad pòrenkowim Strzódzemném Mòrzem, czej je tu tragedia: od 2011 wojna domoca diktatora Assada i midzënarodno wojna od 2014 przecem ISIS, Tëreckô i jin. Syrëjô greńczë z państwama: Irak od pòrenku, Tëreckô od nordu, Jordan i Jizrael od półnio, Liban i Strzódzemné Mòrze od zopadu i tez w bleze Cyper na mòrzu. Stolecznym gardã je Damaszk. Nôwikszim gardã beło Aleppo, le pre wojną od 2011 rokù. Jine wiksze gardë Syrëji to Latakia, Homs i Hama.
ò fanie | ò céchù |
Mòtto: fëlëje òficjalné rzëczenié | |
Òficjalny jãzëk | arabsczi dial. syr. |
Stolëca | Damaszk |
Fòrma państwa | diktaturo |
Przédnik kraju | prezident Bashar al-Assad |
Szef kraju | premiéra Imad Kamis |
Wiéchrzëzna - całownô - westrzódlądowe wòdë |
87. na swiece 185.180 km² 1,1 |
Lëdztwò - całkowita (2011) - gãscëzna lëdzy |
. na swiece 20.401.892 sztatur/km² |
Dëtkòwô jednota | syrëjsczi funt (SYP) |
Czasowô cona | UTC +2 do +3 |
Himn | Humat ad-dijar (Strażnicy Tatczëzny) |
Kòd ISO 3166 | SY |
Jinternet | .sy |
Telefónowi kòd | +963 |
Nôstarsze gardë Syrëji to m.jin. bełë Aleppo (od 7000 lat p.n.e), Damaszk (od 1700 lat p.n.e.) i Palmira (od 2000 lat p.n.e), bela tu tez Elamsko cywilizacejo 2500 lat p.n.e. i jin. od czadu neolitu.[1] Od 36 r. p.n.e. Syrëjô beła rzimsczą prowinceją do 8. wieku noszi ery, czej tu islamscza dynasteja Ummayadów brekowala Damaszk jako stolecę. Le dzys ne garde baro zniczone przez wojnę i karno terroristiczne ISIS.
Lëdzë w Syrëjo to je baro wiela narodów i mieszizne od wiela tesąców lat: syrëjsczi Arabowie, Aramejczice, Kurdôwie, Tërkomanë, Assyrëjônie, Czerkasejônie, Palestinczice, Ormijônie, Grece, Żëdzë, Tërcë i jin. Lëdzë w Syreji beło 20.900.000 le pre wojną w 2011 rokù. Od 2011 diktator Assad zamordował baro wela lëdzë (ponad 2 miliony ledze zdżinęło lub ranione)[2]), 5 milionów lëdzë ucékło z kraju żebë retac żëcé, 7,5 milionów ledze jest bezdodoma bënë kraju.[3] Krom wojni domocej, jinne kraje tez atakuja Syreje, jako Terecko atakuje syrejczi Kurdistón na nordze Syreji w Kobane i Afrin; a Rusko, USA, Wiolgo Britanijo i jin atakuja ISIS i al Nusra w Syreji, Izrael atakuje Iran i Hizbollah w Syreji etd. Je to wiolgo humanitarno tragedia dla ledze syrejsczich od 2011.
W Syrëjo też je baro wiala dawni religijnech karnów od ponad tesąca lat: mùzelmanie (sunnice, szijice, Druze, alawice, salafice, i jin.), chrzescejanie (syrejsko-ortodoksejny kosceł, syrejcze-katoleccze kosceł, grecko-melchiccze mariawice, prezbeterianie i jin.), Mandejczice-gnosticë, Jazidice, żedze, agnosticë ë atejiscë.[4] Swiãti Paweł beł w Syreji, rezował w Damaszku i Antiocheji z głoszeniém Ewanielëję, czej kole Damaszku ukozoł mu są Jezus. Nowiksze karno religijne to mùzelmanie sunnice. Od 2014 r. do Syrejo wmaszérowała z Iraku armia terroristicznego karna islamsczego ISIS i morduje, gwałce i torturuje ledze z jinnech religiji jako syrejczich Jazidiców, nicząc kulturę i wolnote w Iraku i Syreji.
Galerejo
- Ummajadczi meczet w Damaszku
- Tetrapilon w Palmirze, zniczony w 2014 przez ISIS
- Katedra Mariawitów sw. Elijôsza w Aleppo
- Rzeka Barada w Damaszku
- Aleppo w noc
- Citadelo w Aleppo w 2010 r, dzys zniczona
- Rzimsczi teatr w Bosra
- Lew bôżeny Al-Lat w Palmirze, dzys zniczony
- Opera w Damaszku
- Góry kól Palmiry
- Rzeka Queik w Aleppo
- Rotesz w Aleppo w 2009 r, dzys zniczone
- Damaszkòwô róża
- Deser Booza w Damaszku
- Oliwczowe medłô z Aleppo