Gdiniô

Gdiniô (téż: Gdinnô, Gdina; we zdrojach: Gdinam 1253 (kòpijô); Gdinno 1362 (kòpijô); Gdynyno 1365; Gedingen 1400; Gdingen 1414 (kòpijô); Gdinino 1534; Gdigna 1570; Gdynina 1583; Gdynge 1749; Gdingen kòl 1790; Gdingen 1879, Gdynia 1879; Gdynia, niem. Gdingen 1881; Gdynia, niem. Gdingen 1921; Gdynia Gdingen 1925; Gdynia,-i 1980 ; Gdinjô (Cenôwa), Gdiniô (Lorentz, Zëchta), Gdinnô (Lorentz), Gdina (Lorentz); pòl. Gdynia, miem. Gdingen, 1939-1945 Gotenhafen) je dredżim nôwëkszim gardã całowno pòłożonëm na Kaszëbsczéj zëmë. Gard z wiôlgą hôwingą nad sztrądã Bôłtu, pòłożony w Pòrénkòwi Pòmòrsce. Razã z Gduńskã ë Sopòtã twòrzi aglomeracëjã zwóną Trzëgard.

Gdiniô
POL Gdynia COA.svg	POL Gdynia flag.svg
Spòdlowé pòdôwczi
Państwò	Pòlskô
Wòjewództwò	Pòmòrsczé wòjewództwò, Województwo gdańskie
Kréz	Pòmòrsczé wòjewództwò, Województwo gdańskie
Wiéchrzëzna	135±1 kilometr kwadratowy
Pòłożenié:	54°30' nord. 18°32' pòr.
Lëdztwò (2007)	245 222
Czerënkòwi numer	(+48) 58
Pòcztowi kòd	81-000 do 81-919
Registracëjné tôfle	GA
Administracëjô
Bùrméster	Aleksandra Kosiorek
Adresa: Al. Marszałka Piłsudskiego 52/54 81-382 Gdiniô tel. [phone], faks ([phone] (e-mail) Domôcô starna gardu Galerëjô gardu na Wikimedia Commons

Je nôwikszim gardã pòlsczim, jaczi nie je stolëcą wòjewództwa.

Swiãtojańskô

Fòntana,Kòscuszkòwsczi plac

Red Bull Air Race Gdynia - 2014

Sea Towers – drëdżi nôwëższi chmùrnik w nordòwi Pòlsczi

Pòłożenié

Geògrafné kòòrdinatë: szérzô - 54°32' N, dôłgòta - 18°32' E.

Òd 1999-gò rokù Gdiniô mô sztatus gardu na prawach krézu w Pòmòrsczim wòjewództwie.

Pòdôwczi

• Lëdztwò: 248 767 mieszkańców
• Wiéchrzëzna: 135 km²
• Budżetowé wzątczi (2004 plan): 467,3 mln zł
• Budżetowé wëdôwczi (2004 plan): 469,0 mln zł

Historëjô

• X stolaté - rëbackô wnôżëna
• 1253 - Pierszô zmiónka o wsë Gdinam
• 1637 - Pierszé zaslubinë Pòlsczi z mòrzã w Redłowie na czesc króla Władisława IV ë jegò mòrsczi pòliticzi
• 10 gromicznika 1926 r. - Nadanié gardnëch prawów
• séwnik 1939 - wzãcé gardu przez Miemców (1939–1945 - Gotenhafen)
• w nocë z 18 na 19 gòdnika 1944 rokù anielsczé bómbówce pòtłëkłë bómbama òkrãtowniã i pòrt w Gdinie
• 28 strëmiannika 1945 r. - Wëzwòlenié gardu
• 11 czerwińca 1987 - Papież Jan Paweł II tu rzekł: „Drodzy bracia i siostry Kaszubi! Strzeżcie tych wartości i tego dziedzictwa, które stanowią o waszej tożsamości” . (csb:„Drodżi Bratowie i Sostrë Kaszëbi! Strzeżëta tëch wôrtnotów i ti spôdkòwiznë, chtërné znaczą ò Waji juwernoce”).

Słôwny lëdze sparłãczëne z gardã

Antón Ôbram, Kaszëbsczi Plac

Krziże pò gòdnikù 1970

Kaszëbskô pôra na łôwce w Gdinie

• Antón Ôbram (1869-1923)
• Baduszkowa Danuta
• Borchardt Karol Olgierd
• Brzeski Maciej
• Cegielska Franciszka
• Dąbek Stanisław
• Demel Kazimierz
• Gall Iwo
• Jastak Hilary
• Jurkiewicz Kazimierz
• Krauze Augustyn
• Kwiatkowski Eugeniusz
• Maciejewicz Konstanty
• Mężnicki Witold
• Marión Mòkwa
• Jan Mòrdawsczi
• Orlicz-Dreszer Gustaw
• Justyna Plutowska
• Polkowski Bolesław
• Prohaska Włodzimierz
• Radtke Jan
• Remiszewska Teresa
• Romanowski Bolesław
• Rummel Julian
• Sieradzki Juliusz
• Sokół Franciszek
• Stankiewicz Mamert
• Suchanek Antoni
• Śmidowicz Jan
• Teliga Leonid
• Unrug Józef
• Wenda Tadeusz
• Zaruski Mariusz
• Zegarski Teofil
• Żeromski Stefan

Stôrodôwnotë

• Westrzódgardzé
  • Parafialny kòscół p.w. NMP Królewi Pòlsczi w Gdini, dar. Świãtojańskô
  • Klôsztor Zgromadzeniegò SS. Miłoserdza św. Wincentegò a Paolo, dar. Stôrowiejskô 2
  • Bùdink Òbeńdowégò Sądu, pl. Kònstitucëji 5
  • Bùdink Pòlsczégò Bankù, dar. 3 Maja 25/10 Gromicznika 22-22
  • Ôbram'ów Chëcz, dar. Stôrowiejskô 30
  • Szredr'ów Chëcz, dar. Stôrowiejskô 10 a z kòl 1914 r.
  • Chëcz wójta Radtkegò, dar. 10 Gromicznika 2
  • Dworzec Morski, dar. Polska 1
• Kamiannô Góra
  • Hotel "Polska Riwiera", dar. Zawiszy Czarnego 1
  • Willa "Szczęść Boże", dar. I Armii Wojska Polskiego 6
• Chiloniô
  • Willa z 1931 r., dar. Chylońska 112 a
• Òrłowò
  • Dôwny zajazd Adlerówka, dar. Orłowska 7
  • Dôwny Dom Kuracyjny, dar. Orłowska 2
  • Willa "Weneda", dar. Przebendowskich 1
  • Pensjonat "Gryf", dar. Przemysława 6
  • Zespół dworsko-parkowy Mały Kack
  • Ddôwnô osada rzemieślnicza Mały Kack
  • Zespół pałacowo-parkowy Kolibki
• Òksëwié
  • Zespół dôwny wsë z kòscołã sw. Michała Archanioła
• Grabówk
  • Zespół budynków dawnej Szkoły Morskiej, obecnie Akademii Morskiej
• Wiżawa Sw. Maksymiliana
  • Willa, dar. Tetmajera 1
• Wiôldżi Kack
  • Zespół dôwny wsë Wiôldżi Kack z kòscołã sw. Wawrzińca

Partnersczé gardë

Gdiniô je partnersczim gardã

Gard	Państwò	Datum
Ôlbórg	Dëńskô	4.8.1987 r.
Baranowicze	Biôłorëskô	6.2.1993 r.
Brooklyn	Zjednóné Kraje Americzi	14.2.1991 r.
Haikoù	Chińskô Lëdowô Repùblika	24.4.2006 r.
Króléwc	Ruskô	27.10.1994 r.
Karlskróna	Szwedzkô	29.3.1990 r.
Kilóna	Miemieckô	25.6.1985 r.
Kłajpéda	Lëtewskô	12.1.1993 r.
Kòtka	Fińskô	9.3.1988 r.
Kristiansand	Norweskô	21.9.1991 r.
Kùnda	Estóńskô	24.2.2001 r.
Lëpawô	Łotewskô	12.10.1999 r.
Plymouth	Wiôlgô Britanijô	11.9.1976 r.
Seattle	Zjednóné Kraje Americzi	23.4.1994 r.

Bùtnowé lënczi

• dzëczi w Gdinie
• Gdynia w „Geògraficznym słowôrzu Pòlsczégò Królestwa i jinëch słowiańsczich krajów”
• Stôrodôwnotë

Òbaczë téż

Commons

Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Gdiniô

• Gduńsk
• Sopòt
• Òstrzódk Kaszëbskò-Pòmòrsczi Kùlturë
• Kategòrëjô Gdiniô w Katalogù ODP

	Pòmòrsczé wòjewództwò
	Gardë na prawach krézu: Gduńsk | Gdiniô | Stôłpsk | Sopòt Krézë: bëtowsczi | chònicczi | człuchòwsczi | dërszewsczi | gduńsczi | kartësczi | kòscérsczi | kwidzëńsczi | lãbòrsczi | malbòrsczi | nowòdwòrsczi | pùcczi | stôłpsczi | starogardzczi | sztumsczi | wejrowsczi

To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.