From Wikipedia, the free encyclopedia
U terminu fenòmenu hè utilizzatu in rifarimentu à un evintu ussarvevuli, talvolta in l'usu currente suprattuttu se a segnu chi sè qualcosa di speciale, (l'urighjne di a parola hè greca, da phainomenon = ciò chì hè manifestu, è partantu ussarvevuli).
U penseru di Kant si pone à u vertice di una lunga riflessione annantu à a vera natura di i fenòmeni iniziata ghjà in u V sec. A.C. incù l'atumismu di Demucritu; pà una ricustruzione di quissa tematica vedi fenumenismu. Da Cartesiu à Kant i due principali indirizzii filusofici, raziunalismu è empirismu, pur divarghjendu annantu à quasi tuttu cuncurdanu annantu à a natura puramente fenumenica di u mondu sensibili è quotidianu.
U terminu vene utilizzatu da Immanuel Kant in sensu tecnicu, in uppusizione à u terminu 'noumenu'. I fenòmeni custituisconu u mondu cusì cum'è appà à i nostri sensi, è ùn cum'è essu hè indipendentemente da a nostra esparenza di essu (a "cosa in sé", das ding an sich). L'omi ùn ponu micca, secondu Kant, cunusce a realtà in sé, ma sultantu attraversu l'esparenza pussibile di essa ("a cosa pà me", das ding für mich). In tal modu a filusofia vene à cuincide incù lu studiu di l'esperenza umana di u mondu.
U cuncettu di 'fenòmenu' hè à a base di quella tradizione filusofica nota incù u nomu di fenumenuloghja. Figure di spiccu di quissa tradizione sò Hegel, Husserl, Heidegger, Merleau-Ponty è Derrida.
A cuncezione di Kant di u fenòmenu ha moltu influenzatu u mudellu psicudinamicu di a psiculoghja, è e teurie chì studianu l'interazioni frà mente, carvellu è mondu esternu.
Fenòmenu hè un qualunque evintu ussarvevuli. I fenòmeni sò l'ughjetti di studiu di a scenza.
Hè pussibili raggruppà sottu una denuminazione più specifica ognunu u fenòmenu di un varunque ambitu, è uttene à esempiu - à partì da ognunu l'evintu chì ha à chì fà incù l'ottica è incù a luce - a categuria fenòmeni ottici.
Qualchì evinti sò usservevuli da chjiunque, altri richedenu manipulazioni cumplicate è attrezzature sufisticate.
Qualchì di quissi fenòmeni ricadenu à u di fori di ciò chì di solitu si intende pà "scenza". Essi vingonu trattati à a voce fenòmeni anomali.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.