ژینناسی

ژینناسی یان زیندەزانی (بە ئینگلیزی: Biology بایۆلۆجی) زانستێکی سروشتییە لە ژیان و زیندەوەران دەکۆڵێتەوە، بە بەشەکانیانەوە وەک پێکھاتە، ئیش، گەشە، سەرچاوە، زۆربوون، وڕێکخستن. ژینناسی لقی زۆری لێ دەبێتەوە، ئەمانەی خوارەوە ٥ لقی سەرەکیی ژینناسیین:

• خانەکان: یەکەی بنچینەی پێکھاتن و فرمانەکانی ھەموو زیندەورانن
• زۆربوون: پەیدابوونی زیندەوەری نوێی لە باوان چوو پەیوەستە بەم زانستەوە.
• جینەکان: یەکەی بنەڕەتی گواستنەوەی زانیارییەکانن.
• ھاوسەنگی ناوەکی: زیندەوەران بۆ جێگیر بوونی بارودۆخیان ھاوسەنگی ناوەکییان دەپارێزن.
• وزە: زیندەوەران بۆ بەڕێکردنی ژیانیان وزە بەکاردەھێنن.

• 
  Animalia - Bos primigenius taurus
• 
  Planta - Triticum
• 
  Fungi - Morchella esculenta
• 
  Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
• 
  Bacteria - Gemmatimonas aurantiaca (- = 1 Micrometer)
• 
  Archaea - Halobacteria
• 
  Virus - Gamma phage

زیندەوەرزانی زانستێکە بایەخ بە خوێندنی سروشت و ژیانی زیندەوەر دەدات، ھەروەکوو (دارشتەیان، کار، گەشەکردن، پەرەسەندن، دابەشکردن و پۆلێنناسی). زیندەوەر زانی ھاوچەرخێکی زۆر گەورەیە و بواری ئیکلێکتیکی دانا. لەگەل ئەوەشدا، سەرەڕای مەودای فراوانی زیندەوەرزانی، ھەندێک چەمکی گشتی دیاریکراوی ھەیە، لەناو ئەو چەمکانەشدا چەمکی توێژینەوەی زانستی لە ھەموویان گرنگترە، بەگشتی زیندەوەرزانی ئەمانە دەنەسێنێت :-

1. خانە ھەروەک یەکەی بنەڕەتیی ژیان.
2. جین ھەروەک یەکەی بنەڕەتیی بۆماوەی.
3. پەرەسەندن ھەروەک بزوێنەرێکە بۆ دروستکردنی جۆری نوێ.

ھەروەھا تێت دەگەیەنێت کە ئەمرۆ ھەموو زیندەوەران دەژین لە ڕێگەی گۆرینی وزە و ڕێکخستنی ژینگەی دەوروبەریان تاوەکوو حاڵەتێکی نەگۆڕ بھێڵنەوە.

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Biology»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠.

• دەروازەی ژینناسی
• دەروازەی زانست

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ژینناسی تێدایە.