کوردانی ڕووسیا

کوردانی ڕووسیا (بە ڕووسی: Российские курды) مەبەست لە ئەو کۆمەڵەیە کە دانیشتوو یان لەدایکبووی ڕووسیان و لە بنەچەدا کوردن.

کوردانی ڕووسیا

ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
٦٣.٨١٨ (٢٠١٠)[1]
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
کەبەرۆڤسک، کڕاسنۆدار، کورسک[2] ١٠.٠٠٠ لە مۆسکۆ (١٩٩٥)[3]
زمانەکان
کوردی، ڕووسی[4]
ئایین
ئیسلام، ئێزیدی[5]

ڕووسیا بۆ ماوەیەکی درێژ پەیوەندیەکی گەرمەگوڕی لەگەڵ کوردەکاندا هێشتەوە لە سەروبەری سەرەتای سەدەی ١٩دا. مەرامی سەرەکی ئیمپڕاتۆریەتی ڕووسی لەمەدا بۆ دڵنیابوون لە بێلایەن مانەوەی کوردەکان بوو لە شەڕەکانی دژی وڵاتی فارس و ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی. لە سەرەتای سەدەی ١٩دا، کوردەکان نیشتەجێبوون لە باشووری قەوقاز لە کاتێکدا باشووری قەوقاز بەشێبوو لە ئیمپڕاتۆرییەتی ڕووسی. لە سەدەی ٢٠دا، کوردەکان دەچەوسێنرانەوە و لەناودەبران لەلایان تورک و فارسەکانەوە، بەرودۆخێک کە وای لە کوردەکان کرد بچن بۆ ڕووسیا. لە ١٤٠٨-١٤١٣ و سەرلەنوێ لە ١٨٢٦-١٨٢٨، کە ئیمپڕاتۆریەتی ڕووسی و ئیمپڕاتۆریەتی فارس لە جەنگدابوون، دەسەڵاتدارانی ڕووسی ڕێگەیان بە کوردەکان دا لە ڕووسیا و ئەرمەنستان نیشتەجێبن. لە سەروبەری جەنگی کریمیا و جەنگی ڕووسی-تورکی (١٨٧٧-١٨٧٨)دا. کوردان کۆچیانکرد بۆ ڕووسیا و ئەرمەنستان. بەپێی سەرژمێری ڕووسی ١٨٩٧، ٩٩.٩٠٠ کورد لە ئیمپڕتۆریەتی ڕووسیدا دەژیان. لە ٢٠٠٢دا، ١٩.٦٠٠ کوردی موسوڵمان و ٣١.٣٠٠ کوردی ئێزیدی لە ڕووسیا ژیاون.

عەبدوڵڵا ئۆجەلان هەوڵی بەدەستهێنانی مۆڵەتی پاراستن وەک پەنابەرێکی سیاسی لە ڕووسیا دا لە ١٩٩٨دا.

دانیشتوانی کورد لە ڕووسیا

ساڵ	دانیشتووان	تێبینی
١٨٩٧	٩٩،٩٠٠[6]	لە هەموو ئیمپراتۆریەتیی ڕووسیدا
١٩٢٦	١٧٨	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[7]
١٩٣٩	٣٨٧	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[8]
١٩٥٩	٨٥٥	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[9]
١٩٧٠	١،٠١٥	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[10]
١٩٧٩	١،٦٣١	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[11]
١٩٨٩	٤،٧٢٤	لە کۆماری سۆشیالیستی کۆنفیدڕاسیۆنیی ڕووسیای سۆڤێت[12]
٢٠٠٢	٥٠،٨٨٠	[13]
٢٠١٠	٦٣،٨١٨[1]

بەشە فیدڕالەکان	کوردەکان (٢٠٠٢ سەرژمێری)[14]
Krasnodar Krai	9.463
Adygea	3.687
Stavropol Krai	3.676
Saratov Oblast	3.210
Nizhny Novgorod Oblast	3.158
Yaroslavl Oblast	2.754
Moscow	2.338
Rostov Oblast	2.193
Novosibirsk Oblast	2.099
Tambov Oblast	1.712
Volgograd Oblast	1.544
Sverdlovsk Oblast	1.152
Oryol Oblast	953
Moscow Oblast	788
Tula Oblast	786
Kursk Oblast	761
Bashkortostan	755
Lipetsk Oblast	717
Samara Oblast	700
Voronezh Oblast	645
Kaliningrad Oblast	549
Tyumen Oblast	414
Saint Petersburg	384
Chelyabinsk Oblast	362
Belgorod Oblast	342
Irkutsk Oblast	325
Kabardino-Balkaria	306
Tver Oblast	290
Kurgan Oblast	271
Krasnoyarsk Krai	268
Omsk Oblast	257
Ivanovo Oblast	239
Kostroma Oblast	207
Ulyanovsk Oblast	206
Kalmykia	202
Vladimir Oblast	195
Primorsky Krai	188
Orenburg Oblast	185
Ryazan Oblast	167
Kemerovo Oblast	162
Bryansk Oblast	139
Penza Oblast	139
Tomsk Oblast	139
Kaluga Oblast	138
Astrakhan Oblast	120
تاتارستان	104
North Ossetia–Alania	103
Karachay-Cherkessia	98
Leningrad Oblast	97
Udmurtia	86
Mordovia	76
Smolensk Oblast	71
Kirov Oblast	70
Perm Krai	61
Vologda Oblast	56
داغستان	54
Chuvashia	53
Sakha Republic	53
Altai Krai	51
Murmansk Oblast	47
Novgorod Oblast	44
Kamchatka Krai	40
Amur Oblast	38
Arkhangelsk Oblast	35
Pskov Oblast	24
Buryatia	23
Komi Republic	18
Khakassia	16
چیچان	12
Republic of Karelia	11
Ingushetia	9
Jewish Autonomous Oblast	9
Khabarovsk Krai	9
Sakhalin Oblast	8
Chita Oblast	6
Tuva	3
Mari El	2
Altai Republic	1
Magadan Oblast	1

کەسانی ناسراو

• زارا (گۆرانیبێژی ڕووسی)

سەرچاوەکان

1. «Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации». Demoscope. Demoscope. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
2. «Relations With Russia Deteriorate As Kurds Protest». The Russia Journal. The Russia Journal. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە. ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
3. «The Kurds remain caught in the "Transcaucasian Triangle"». jamestown.org. 19 May 1995. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 25 June 2012 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |dead-url= چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
4. «Kurds». Institute of Estonia (EKI). Institute of Estonia (EKI). لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
5. «Kurdistan: between U.S. and Iraq». Georgiatimes. Georgiatimes. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
7. «Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по республикам СССР» (بە Russian). لە ٦ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
8. «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Demoscope.ru. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
9. «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Demoscope.ru. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
10. «Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Demoscope.ru. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
11. «Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Demoscope.ru. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
12. «Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР». Demoscope.ru. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
13. «4. National composition of population and citizenship: 4.3. Population by nationalities and knowledge of Russian». لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2020-06-22 suggested (یارمەتی)
14. «National Composition of Population for Regions of the Russian Federation» (بە Russian). perepis2002.ru. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی نیسانی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

• دەروازەی ڕووسیا
• دەروازەی کوردستان