باھیا

باھیا یەکێکە لە ٢٦ ویلایەتی بەڕازیل، دەکەوێتە ھەرێمی باکووری ڕۆژھەڵاتی وڵاتەکە. چوارەم گەورەترین ویلایەتی بەڕازیلە لە ڕووی ژمارەی دانیشتووانەوە (دوای ساوپاولۆ و میناس جیرایس و ڕیۆ دی جانیرۆ) و پێنجەم گەورەترین ویلایەتە لە ڕووی ڕووبەرەوە. پایتەختی باھیا شاری سەلڤادۆرە، لەسەر زەوییەکی تف کە کەنداوی ھەموو پیرۆزەکان لە زەریای ئەتڵەسی جیا دەکاتەوە. سەردەمانێک قەڵایەکی پاشایەتی بوو کە بەرژەوەندی کشتوکاڵی و کۆیلایەتی و ڕەنجداری زاڵ بوو، ئێستا دەوڵەتێکی پیشەسازی و کشتوکاڵی چینی کرێکارە. ئەم ویلایەتە ٧٪ی دانیشتووانی بەڕازیلە^[1] و ٤٫٢٪ی بەرھەمی ناوخۆیی وڵاتەکە بەرھەم دەھێنێت.^[2][3][4]

شوێنی ویلایەتی باھیا لە بەرازیل

پارکە نەتەوەییەکەی چاپادا دیامانتینا

تەلارسازی پورتوگالی کۆڵۆنیالی لە شاری پێلۆرینیۆ لە سەلڤادۆر

ئاسایشی گشتی

باھیا یەکێکە لە بەرزترین ڕێژەی تاوان لە وڵاتەکەدا، چوار لە دە شاری توندوتیژترین شاری بەڕازیل ھەیە.^[5] توندوتیژی بە دەمانچە لەم ویلایەتەدا لە ساڵی ٢٠٠٤ تا ٢٠١٤ زیاتر لە دوو ھێندە زیادی کردووە و لە کۆی ٢٦ ویلایەتی بەرازیل لە پلەی یەکەمدایە.^[6] ھەروەھا لە ساڵی ٢٠١٤دا، ئەو ویلایەتە زۆرترین ژمارەی کوشتنی لە وڵاتدا ھەبووە.^[7][8]

ئەمانەش ببینە

• زانکۆی فیدراڵی باھیا

سەرچاوەکان

1. «Estimativa da população do Brasil passa de 210 milhões, diz IBGE». Agência Brasil. Aug 28, 2019. لە August 19, 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە Aug 5, 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
2. «Economist' compara economia de Estados do Brasil com países». لە 2021-01-24 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.
3. «dos estados e cidades do Brasil». لە 2021-06-25 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2021-03-20 ھێنراوە.
4. «dos estados do Brasil». لە 2017-09-18 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). لە 2021-03-20 ھێنراوە.
5. «Os estados mais e menos perigosos do Brasil | EXAME.com – Negócios, economia, tecnologia e carreira». Exame.abril.com.br. لە 5 March 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
6. «Quatro dos 10 municípios mais violentos do país estăo na Bahia». Tribunadabahia.com.br. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
7. «Bahia lidera número de assassinatos no Brasil, indica pesquisa divulgada pelo Ministério da Justiça – R7 Brasil». Notícias (بە پورتوگالی). 15 October 2015. لە 17 January 2017 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 April 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
8. Mapa da Violência 2016: Homicídios Por Armas de Fogo no Brasil (PDF) (بە پورتوگالی). Brasília (DF), Brasil: FLACSO Brasil. 2015. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 2016-12-14 ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە باھیا تێدایە.

• دەروازەی بەڕازیل
• دەروازەی جوگرافیا