ئاسۆ جەواھیری لە ١٦ی ئازاری ساڵی ١٩٨٧ لە شاری سنە لە دایکبووە، یاریزانی پێشووی فووتساڵ و دادوەری تۆپی پێی ئافرەتانە، خەڵکی ئێرانە.[1][2] دەرچووی دکتۆرایە لە کۆمەڵناسی ئابووری و گەشەپێدان[3] و ئەزموونی وانەوتنەوە لە زانکۆکەدا هەیە.[4] ئاسۆ جەواهیری نووسەر و لێکۆڵەری زانستە کۆمەڵایەتییەکانە.[5][6][7]
ئاسۆ جەواھیری | |
|---|---|
| لەدایکبوون | ١٩٨٧ |
| پیشە | دادوەری وەرزشی |
| ئایین | ئیسلام، سوننە |
ئاسۆ جەواهیری لە تەمەنی ١٤ ساڵییەوە دەستی بە وەرزش کردووە. وەک یاریزانێکی فووتساڵ (تۆپی پێ ناو ساڵۆن) خاوەنی ژمارەی پێوانەیی وەک پاڵەوانێتی و جێگری پاڵەوانێتی وڵات لە ساڵانی ٢٠٠٧ و ٢٠٠٨[8] پلەی دادوەری تۆپی پێی لە ساڵی ٢٠٠٤ وەرگرتووە، بەڵام بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە لەو کاتەدا تۆپی پێی ئافرەتان هێشتا دەستی پێنەکردبوو ، لە هەمان کاتدا بە یاریکردن لە پاڵەوانێتییەکانی فوتساڵی ئافرەتان دەستی بە دادوەری کرد. دوای پێکان لە ئەژنۆیدا، وازی لە یاری فووتساڵی پیشەگەر هێنا و بە جددی چووە ناوبژیوانی تۆپی پێ. لە ساڵی ٢٠١٤ەوە وەک ناوبژیوانی نیشتمانی لە یارییەکانی تۆپی پێی ئافرەتان کاردەکات[9][10][11][12][13][14] هەروەها لە ساڵی ٢٠١٩ەوە کاندیدی ناوبژیوانی نێودەوڵەتییە.[15][16] تا ئێستا دوو جار ناوبژیوانی یاری کۆتایی خولی ئافرەتانی ئێرانی کردووە. هەروەها ئەزموونی ڕاهێنەرایەتی لە تۆپی پێی ئافرەتان هەیە.[17]
دادوەری لە پێشبڕکێکانی کافای ساڵی ٢٠١٩ لە ئۆزبەکستان و تاجیکستان یەکێکە لە تۆمارە نێودەوڵەتییەکانی ئاسۆ جەواھیری لە بواری ناوبژیوانیدا. هەروەها لە یاری کۆتایی پاڵەوانێتی تۆپی پێی ئافرەتانی خوار ٢٣ ساڵانی کافا لە تاجیکستان سپارد.[18][19][20][21]
لە ڕیزی ئەو ٣٠ دادوەر بوو کە لە ساڵی ٢٠١٩ بۆ وەرگرتنی پارەی پاشەکەوتیان مانیان گرت و بۆ ماوەی چەند هەفتەیەک لەلایەن هیدایەت مێمبینیەوە ڕاگیرا. یەکێک بوو لەو ناوبژیوانانەی کە زۆرترین قەدەغە کرابوو[22][23][24] تەنانەت ئامادەبوونی جەواهیری لە یارییەکانی کافا لە تاجیکستان لەلایەن فیدراسیۆنەوە ڕاگەیەندرا.
دوای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا لە ئێران و گیانلەدەستدانی ئیلھام شێخی یاریزانی فووتساڵی خەڵکی شاری قوم، ئاسۆ جەواهیری یەکێک بوو لە یەکەم ناوبژیوانەکان کە ناڕەزایەتی دەربڕی و بەهۆی پابەندنەبوون و پشتگوێخستنی مەرجە تەندروستییەکانی فیدراسیۆن و ڕێکخراوی خولەکە، بەڵام فیدراسیۆنەکە ئەو دژی داواکارییەکەی بوو. دوای ڕاگەیاندنی هەواڵی کۆچی دوایی ئیلھام شێخی، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (ئینستاگرام)ی خۆی، سەبارەت بە بێباکی بەرپرسانی فیدراسیۆن بەرامبەر بە تەندروستی وەرزشوانان نووسی.[25][26]
لە ساڵی ٢٠١٩ ڕاگەیەندرا کە لیژنەی ناوبژیوانان ئاسۆ جەواھیری دامەزراندووە بەهۆی ئەوەی، جگە لە ناوبژیوانی، لێکۆڵینەوەی لە هەڵاواردن و سنووردارکردنی ژنان لە وەرزشدا کردووە[27][28] و بەهۆی ڕەخنەکانی لە چی "ڕادەستکردنی تۆپی پێ بە گیرفانی کرێکاران"[29][30] هەڕەشەی بێبەشکردنی ناوبرد و دواجار بێبەش کرا جەواهێری لە تێزی دکتۆراکەیدا بەدواداچوون بۆ ئابووری سیاسی تۆپی پێی ئێران کردووە و هەروەها لێکۆڵینەوە و لێکۆڵینەوەی لە بواری توێژینەوەی جێندەری و وەرزشی و هەڵاواردن و نایەکسانی ئەنجامداوە[31] وەرگێڕان و کۆکردنەوەی لەم بوارەدا هەیە، بەڵام ڕووبەڕووی توندی لیژنەی ناوبژیوانان. وەک چۆن داوای لێکرابوو "لە نێوان دادوەری و لێکۆڵینەوەدا هەڵبژێرێت".[32][33]
ئاسۆ جەواھیری دوای ناڕەزایەتییەکان لەدژی کۆچی دوایی مەھسا ئەمینی، یەکێک بوو لە یەکەم کەسەکان کە بە بڵاوکردنەوەی بەیاننامەیەک لە دوای ناڕەزایەتییەکان و ڕاپەڕینی جەماوەری دەستی لە کاری وەرزشی خۆی کێشایەوە. جەواهیری لە بەیاننامەکەیدا نووسیویەتی، "بەم شێوەیە بوون، لە خاکێکدا کە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ سنووردارتر دەبێت، تەنیا سوودی بۆ میکانیزمی هەژموون و چەوساندنەوە هەیە". ئێستا "ژینا" ناوی کۆد و یەکێتی ئێمەیە." هەرچەندە دەیتوانی بۆ چەند ساڵێکی دیکە دادوەری بکات، بەڵام ماڵاوایی لە پیشەکە کرد، چونکە نەیدەویست لەگەڵ ئەو پیشەیەدا بڕوات کە ناوی لێنابوو "ئامێری سەرکوتکردن".[34]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
