پشکنەری بەکگراوندی گەردوون
From Wikipedia, the free encyclopedia
پشکنەری بەکگراوندی گەردوون کە بە پشکنەری ٦٦ ناودەبرێت، مانگی دەستکردێکی دەزگای بۆشایی ناسا بوو کە تایبەت بوو بە گەردوونناسی، کە لە ساڵی ١٩٨٩ تا ١٩٩٣ کاردەکات، ئامانجەکانی لێکۆڵینەوە بوو لە تیشکی پاشخانی مایکرۆوەیڤی گەردوونی (CMB یان CMBR )ی گەردوون و پێوانەیەک دابین بکات کە یارمەتیدەر دەبێت لە داڕشتنی تێگەیشتنمان لە گەردوون.
پێوانەکانی کەشتی ئاسمانیCOBE دوو بەڵگەی سەرەکییان خستەڕوو کە پشتگیری لە تیۆری تەقینەوە گەورەکەی گەردوون دەکەن کە پاشخانی گەردوونی سپێکتریمی جەستەی ڕەشی نزیک لە تەواوەتی هەیە و نایەکسانی زۆر کاڵ و کەمی هەیە. دوو لە لێکۆڵەرە سەرەکییەکانی کۆمپانیای COBE بە ناوەکانی جۆرج ئێف سمۆت و جۆن سی مازەر لە ساڵی ٢٠٠٦ خەڵاتی نۆبڵیان لە فیزیا وەرگرت بەهۆی کارەکانیان لەسەر پڕۆژەکە. بەپێی لیژنەی خەڵاتی نۆبڵ "دەتوانرێت پڕۆژەی COBE وەک خاڵی دەستپێکی گەردوونناسی وەک زانستێکی وردبینیش سەیر بکرێت".[1]
گەڕانی پاشبنەمای گەردوونی دووەم مانگی دەستکردی پاشبنەمای مایکرۆوەیڤی گەردوونی بوو، دوای RELIKT-1، دوو کەشتی ئاسمانی پێشکەوتووتر بەدوای خۆیدا هێنا، ئەوانیش پشکنەری نایەکسانی مایکرۆوەیڤی ویلکینسن (WMAP) لە ساڵی ٢٠٠١ تا ٢٠١٠ و کەشتی ئاسمانی پلانک لە ٢٠٠٩ تا ٢٠١٣.