مەلا خدری ڕواری ناوی تەواوی مەلا خدر کوڕی مەلا ئەحمەدە و لە نەوەی شێخ نیعمەتوڵڵای وەلییە. لە ساڵی ١٧٣٤ لەدایکبووە و لە ساڵی ١٧٩٥ کۆچی دوایی کردووە. لە لای باوکی دەستی بە خوێندن کردووە و چەند شوێنێک گەڕاوە بۆ خوێندن، لەوانە چووەتە قەڵاچوالان لە لای شێخ محەمەد وەسیم مۆڵەتی مەلایەتی وەرگرتووە. مەلا خدر خواپەرستێکی ڕاست بووە و دەستێکی باڵای ھەبووە لە پەروەردەکردنی قوتابیدا و شارەزاییەکی زۆری ھەبووە لە زانستە ئیسلامیەکاندا، ناوداری سەردەمی خۆی بووە. پەڕاوی پڕ سوودی ھەیە لەوانە (ڕۆڵە بزانی و دەوڵەتنامە).
ڕۆڵە بزانیەکەی، بریتیە لە (ئەسڵ و فەرعی دین) بە ھۆنراوە بە شێوەزاری ھەورامی ھۆنیویەتیەوە، ئامۆژگاری جوانیشی تێدایە. تا چەند ساڵێک لەمەوبەر، مەلاکانی کوردەواری (ڕۆڵە بزانی) یان فێری منداڵ و قوتابیانی خۆیان دەکرد.
مەلا خدر لە سەردەمی ئەحمەدی سانی ڕوادیدا ژیاوە و، لە پاش ئەوەی بووەتە مەلا، مۆڵەتی وەرگرتووە و گەڕاوەتەوە زێدو مەڵبەندەکەی خۆی و بووەتە مامۆستا و ڕاوێژکاری ئەحمەدسان و، چەند جاریش لە دەوری کەریم زەند (١١٧٢-١١٩٣ک) دا لەگەڵ ئەحمەد ساندا بۆ کاروباری ناوچەکە ڕۆیشتووەتە شیراز. لەگەڵ ئەوەشدا کە زانا و ھۆنەر بووە، خۆشنووس و نووسەریش بووە، دەستێکی باڵای ھەبووە و چەند پەڕاوێکی ئایینی بە خەتە خۆشەکەی خۆی نووسیوەتەوە.
مەلا ئەحمەدی نۆدشی لە فەتوانکانی ئیسلامیی خۆیدا باسی گەورەییی ئەم زانایەی کردووە.
حاجی قادری کۆیی لە بارەیەوە دەڵێت: «وەک مەلا خدری روودباری نیە/ شیعری ئاوی حەیاتە، تاڵی نیە»
مەلا خدر لە ڕۆڵە بزانیدا دەڵێت:
| ھەر چێوەت وانا، چێوێ تەر وانە | با بێوەت زانا، یۆتەر بزانە | |
| واناتۆ، زانات، وەرش بکەرە | زانات وەرت کەرد، عەمەل باوەرە | |
| عیلم چوون درەخت، عەمەل سەمەرەن | عیلم بێ عەمەل، باخی بێ بەرەن | |
| ھەر چێو زایەع بۆ، پەریش ھەن بە دەڵ | ئیللا بێ بە دەڵ، عومرەنو عەمەل | |
| حەیفەن عومرو وێت، بدەی بە زایە | جەی دنیا بەرشی، بێ مایە و فایە |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
