لێکدانی دەرەکی

لە بیرکاریدا، لێکدانی دەرەکی (بە ئینگلیزی: Exterior Product) یان بەئاڕاستە لێکدان یان لێکدانی ئاڕاستەبڕەکان ^[1] (بە ئینگلیزی: Vector Product) کردارێکی دوانییە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕ لە بۆشایی سێ ڕەھەندیدا و ئەنجامی ئەم لێکدانە ئاڕاستەبڕێکە ئەستوونە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕی یەکەم. بەئاڕاستە لێکدان لە فیزیک و ئەندازیاریدا گرینگی و جێبەجێکردنی زۆری ھەیە.

.

پێناسە

یاسای دەستی ڕاست.

لێکدانی دەرەکی دوو ئاڕاستەبڕی a و b بەم شێوە a × b ھێما دەکرێت و لە ڕێگەی ئەم پەیوەندییە دەدۆزرێتەوە:

${\displaystyle \mathbf {a} \times \mathbf {b} =ab\sin \theta \ \mathbf {\hat {n}} }$

لێرەدا θ گۆشەی نێوان دوو ئاڕاستەبڕی a و a ، b و b پێوانەی دوو ئاڕاستەبڕەکە، و ${\displaystyle \mathbf {\hat {n}} }$ ئاڕاستەبڕی یەکەیە و ئەستوونە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕی a و b و لەو ئاڕاستەدایە کە بە یاسای دەستی ڕاست دیاری دەکرێت.

تایبەتمەندییە جەبرییەکان

${\displaystyle \mathbf {a} \times \mathbf {a} =\mathbf {0} }$

${\displaystyle \mathbf {a} \times \mathbf {b} =-(\mathbf {b} \times \mathbf {a} ),}$

${\displaystyle \mathbf {a} \times (\mathbf {b} +\mathbf {c} )=(\mathbf {a} \times \mathbf {b} )+(\mathbf {a} \times \mathbf {c} ),}$

${\displaystyle (r\mathbf {a} )\times \mathbf {b} =\mathbf {a} \times (r\mathbf {b} )=r(\mathbf {a} \times \mathbf {b} ).}$

${\displaystyle \mathbf {a} \times (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )+\mathbf {b} \times (\mathbf {c} \times \mathbf {a} )+\mathbf {c} \times (\mathbf {a} \times \mathbf {b} )=\mathbf {0} .}$

${\displaystyle \mathbf {a} \cdot (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )=\mathbf {b} \cdot (\mathbf {c} \times \mathbf {a} )=\mathbf {c} \cdot (\mathbf {a} \times \mathbf {b} ),}$

${\displaystyle \mathbf {a} \times (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )=\mathbf {b} (\mathbf {a} \cdot \mathbf {c} )-\mathbf {c} (\mathbf {a} \cdot \mathbf {b} ).}$

پەراوێزەکان

1. فەرھەنگی بیرکاری نەوزاد عومەر محێدین

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «ضرب خارجی»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ١٩ی ئابی ٢٠١٨.

• دەروازەی ماتماتیک
• دەروازەی ئەندازە
• دەروازەی جەبر

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لێکدانی دەرەکی تێدایە.