قەڵای واوێڵ
From Wikipedia, the free encyclopedia
قەڵای واوێڵ شوێنی نیشتەجێبوونی قەڵایە و دەکەوێتە ناوەڕاستی شاری کڕاکۆف لە پۆڵەندا. لەسەر فەرمانی شا کاسیمیری سێیەمی گەورە دروست کراوە،[١] لە کۆمەڵێک پێکھاتەی سەردەمی جیاواز پێکھاتووە کە لە دەوری حەوشەی سەرەکی بە شێوازی ئیتاڵی ھەڵکەوتوون. قەڵاکە کە یەکێکە لە گەورەترین قەڵاکانی پۆڵەندا، نوێنەرایەتی نزیکەی ھەموو شێوازە تەلارسازییە ئەورووپییەکانی سەدەی ناوەڕاست و ڕێنێسانس و سەردەمی بارۆک دەکات. قەڵای شاھانەی واوێل و گردی واوێڵ گرنگترین شوێنی مێژوویی و کولتووری وڵاتەکە پێکدەھێنن.
قەڵاکە بەشێکە لە کۆمەڵگەیەکی تەلارسازیی قەڵادار کە لەسەر لووتکەی بەردی لیمۆ لە کەناری چەپی ڕووباری ڤیستولا دروست کراوە، لە بەرزی ٢٢٨ مەتر لە ئاستی دەریاوە.[٢][٣]کۆمپلێکسەکە پێکھاتووە لە چەندین بینا کە گرنگییەکی مێژوویی و نیشتمانی زۆریان ھەیە، لەوانە کاتدراڵی واوێل کە پاشاکانی پۆڵەندا تاجی سەریان لەسەر دانرا و نێژران. ھەندێک لە کۆنترین بینا بەردینەکانی واوێڵ دەتوانرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ ساڵی ٩٧٠ی زایینی، ئەمە جگە لە سەرەتاییترین نموونەکانی تەلارسازی ڕۆمانی و گۆتیک لە پۆڵەندا.[٤][٥] قەڵای ئێستا لە سەدەی ١٤ دروست کراوە، و لە ماوەی سەدان ساڵی داھاتوودا فراوانتر بووە. لە ساڵی ١٩٧٨ واوێڵ وەک بەشێک لە ناوەندی مێژوویی شاری کراکۆڤ وەک یەکەم شوێنی میراتی جیھانی ناسێندرا.
بۆ چەندین سەدە شوێنی نیشتەجێبوونی پاشاکانی پۆڵەندا و ھێمای دەوڵەتبوونی پۆڵەندایە، قەڵای واوێل ئێستا یەکێکە لە مۆزەخانە ھونەرییە سەرەکییەکانی وڵاتەکە.[٢] مۆزەخانەکە لە ساڵی ١٩٣٠ دامەزراوە و دە بەشی کۆڕاتۆری لەخۆدەگرێت کە بەرپرسن لە کۆمەڵە تابلۆکان، لەوانە کۆمەڵەیەکی گرنگی تابلۆکانی سەردەمی ڕێنێسانسی ئیتاڵی، چاپ، پەیکەرسازی، قوماش، لەنێویاندا کۆمەڵەی تابلۆی سیگسومۆندی دووەم ئابۆس، کاری ئاڵتوونساز، چەک و زرێپۆش، سیرامیک، میسن پۆرسەلین، و مۆبیلیاتی سەردەم. مۆزەخانەکە لە بواری ھونەری ڕۆژھەڵاتیدا گەورەترین کۆمەڵەی چادرەکانی عوسمانی لە ئەورووپا دەگرێتەوە. مۆزەخانەکە بە حەوت ستۆدیۆی تایبەتمەندەوە بۆ پاراستن، ھەروەھا ناوەندێکی گرنگە بۆ پاراستنی بەرھەمە ھونەرییەکان.
سەرچاوەکان
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.