![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Vladimir_Putin_17-11-2021_%2528cropped%2529.jpg/640px-Vladimir_Putin_17-11-2021_%2528cropped%2529.jpg&w=640&q=50)
سەرۆک کۆماری ڕووسیا
From Wikipedia, the free encyclopedia
سەرۆکی فیدراسیۆنی ڕووسیا و سەرۆکی دەوڵەتی فیدراسیۆنی ڕووسیا و ھەروەھا فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانی ڕووسیایە. سەرۆکایەتی کۆمار بەرزترین نووسینگەی سیاسییە لە ڕووسیا. فۆڕمی مۆدێرنی ئەم ھەڵوێستە ڕەگ و ڕیشەی لە سەرۆکایەتی کۆماری سۆسیالیستی فیدراڵی سۆڤیەتی ڕووسیا (RSFSR)ەوە ھەیە. پێگەی سەرۆک کۆمار لە دەستووری یەکێتی سۆڤیەتدا لە ساڵی ١٩٧٧ دامەزرا بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی کاریگەرتر سەرکردایەتی یەکێتی سۆڤیەت بکات. لە ساڵی ١٩٩١ بۆریس یەڵسین یەکەم ئەندامی پارتی کۆمۆنیستی یەکێتی سۆڤیەت بوو کە بە سەرۆک کۆمار ھەڵبژێردرا. ڕۆڵێکی گرنگی ھەبوو لە ھەڵوەشاندنەوەی یەکێتی سۆڤیەت، کە بووە ھۆی گۆڕینی یەکێتی سۆڤیەت بۆ فیدراسیۆنی ڕووسیا. دوای زنجیرەیەک فەزیحە و گومان لە سەرکردایەتییەکەی، توندوتیژی لە سەرانسەری مۆسکۆدا سەریھەڵدا، دوای قەیرانی دەستووری ڕووسیا لە ساڵی ١٩٩٣. لە ئەنجامدا دەستووری نوێی ڕووسیا پێناسە کرا و جێبەجێ کرا، کە لە ساڵی ١٩٩٣ەوە بە ھەموارکردن و گۆڕانکارییەوە کاری پێدەکرێت. لە دەستووردا ھاتووە کە حکوومەتی ڕووسیا سیستەمێکی نیمچە سەرۆکایەتییە کە سەرۆکی ڕووسیا لە حکوومەتی ڕووسیا جیا دەکاتەوە کە دەسەڵاتی جێبەجێکردن بەکاردەھێنێت.[1] لە ھەموو ئەو حاڵەتانەی کە سەرۆکی فیدراسیۆنی ڕووسیا ناتوانێت ئەرکەکانی جێبەجێ بکات، ئەو ئەرکانە بە شێوەیەکی کاتی دەدرێنە دەست سەرۆکوەزیرانی ڕووسیا.[2] دەسەڵاتەکانی سەرۆکی ڕووسیا بریتین لە جێبەجێکردنی یاساکانی فیدراڵی، دانانی وەزیر و بەرپرسانی دیپلۆماسی فیدراڵی، دەسەڵاتی ڕێکخستنی و دادوەری، و ئەنجامدانی پەیماننامە لەگەڵ دەسەڵاتە بیانییەکان بە ڕاوێژ و ڕەزامەندی دومای دەوڵەت و ئەنجومەنی… فیدراسیۆنی ڕووسیا. ھەروەھا سەرۆک دەسەڵاتی ئەوەی ھەیە کە لێبوردنی فیدراڵی بدات و لە بارودۆخێکی نائاساییدا پەرلەمانی فیدراڵی ڕووسیا کۆبکاتەوە یان دوابخات. ھەروەھا سەرۆک کۆمار سیاسەتی دەرەوە و ناوخۆی فیدراسیۆنی ڕووسیا ئاڕاستە دەکات. سەرۆکی ڕووسیا ڕاستەوخۆ بە دەنگی جەماوەری بۆ ماوەی شەش ساڵ ھەڵدەبژێردرێت. دەستووری فیدراسیۆنی ڕووسیا سنووری خولی سەرۆکایەتیی وڵاتەکەی داناوە و ڕێگە نادات سەرۆکێک لە دوو خول زیاتر خزمەت بکات؛ بەڵام ئەم سنووردارکردنەی کە دەستوور دامەزراندووە، لە دوای پەسەندکردنی لە ساڵی ١٩٩٣ەوە، تا ڕادەیەکی زۆر بە ھەموارکردنەوەی دەستووری ڕووسیا لە ساڵی ٢٠٢٠دا پێداچوونەوەی بۆ کراوە. یەکێک لە گۆڕانکارییە پەسەندکراوەکان ڕێگە بە ھەردوو ڤلادیمێر پوتین و دیمیتری مێدڤێدێڤ دەدات کە جارێکی دیکە خۆیان بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار کاندید بکەنەوە بەبێ گوێدانە خولی پێشوویان. سەرۆکی ئێستای ڕووسیا ڤلادیمێر پوتینە کە لە مانگی ئایاری ٢٠١٢ لە چوارەمین ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا سەرکەوتنی بەدەستھێنا و بۆ سێیەمجار بوو بە سەرۆکی ڕووسیا. لە مانگی ئازاری ٢٠١٨دا دووبارە ھەڵبژێردرایەوە و لە مانگی ئایاری ھەمان ساڵدا خولی نوێی سەرۆکایەتی دەستیپێکرد. بەپێی گۆڕانکارییە نوێیەکانی دەستووری ڕووسیا، لە ساڵی ٢٠٢٤دا مافی خۆی دەبێت بۆ ھەڵبژاردن.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Vladimir_Putin_17-11-2021_%28cropped%29.jpg/640px-Vladimir_Putin_17-11-2021_%28cropped%29.jpg)