بەکارھێنەر:Israa Idres/سەکتەی مێشک
From Wikipedia, the free encyclopedia
Stroke | |
---|---|
ناوەکانی تری | Cerebrovascular accident (CVA), cerebrovascular insult (CVI), brain attack |
CT scan of the brain showing a prior right-sided ischemic stroke from blockage of an artery. Changes on a CT may not be visible early on.[6] | |
تایبەتمەندی | Neurology, stroke medicine |
نیشانەکان | Inability to move or feel on one side of the body, problems understanding or speaking, dizziness, loss of vision to one side[7][8] |
Complications | Persistent vegetative state[9] |
ھۆکارەکان | Ischemic (blockage) and hemorrhagic (bleeding)[10] |
Risk factors | High blood pressure, tobacco smoking, obesity, high blood cholesterol, diabetes mellitus, previous TIA, end-stage kidney disease, atrial fibrillation[7][11][12] |
ڕێگای دەستنیشانکردن | Based on symptoms with medical imaging typically used to rule out bleeding[13][14] |
Differential diagnosis | Low blood sugar[13] |
چارەسەرکردن | Based on the type[7] |
Prognosis | Average life expectancy 1 year[7] |
ڕوودانەوە | 42.4 million (2015)[15] |
مردنەکان | 6.3 million (2015)[16] |
سهكتهی مێشك حاڵهتێكی نهخۆشییه كه خوێن بههێواشی دهچێت بۆناو مێشك دهبێته هۆی مردنی خانهكان. [17]. دوو جۆری سهرهكی سهكتهی مێشك ههن: تهسكبونی بۆڕی خوێن، بههۆی ڕۆشتنی كهمی خوێن، وه خوێن لێهاتن بههۆی خوێن بهربوون.[18] ههردووكیان دهبنه هۆی راوهستانی كاركردن به شێوهیهكی ڕێك له بهشێكی مێشك.[19] هێماو نیشانهكانی سهكتهی مێشك پێكدێت له نهتوانین به جوڵان و ههست كردن به یهك لای جهسته، كێشهی تێگهشتن یان قسهكردن، گێژی یان كهمی بینین لهیهك لاوه.[20] [21]زۆرجار هێماو نیشانهكان خێرا بهدهردهكهون دوای ڕوودانی سهكتهی مێشك.[22] ئهگهر نیشانهكان كهمتر له كاتژمێرێك یان دووان مایهوه، ئهوا هێرشی تهسكبونهوهی بۆڕی خوێنی كاتییه، ههروهها پێیدهگوترێ كورته -سهكتهی مێشك.[23] خوێن بهربوونی سهكتهی مێشك دهكرێ به سهرئێشهكی توند بهردهوام بێت.[24] نیشانهكانی سهكتهی مێشك دهكرێ بۆ ههتاههتایه بمێننهوه.[25] ئهو ئاڵۆزیانهی بۆ ماوهیهكی درێژ دهمێننهوه دهكرێت نهخۆشی سییهكان بێت یان كهمی كۆنتڕۆلكردنی میزڵدان.[26]
هۆكارهكانی سهرهكی توشبوون به سهكتهی مێشك بهرزی فشاری خوێنه.[27] هۆكارهكانی تری مهترسی پێكدێت له جگهره كێشان، قهڵهوی، بهرزی چهوری خوێن، شهكره، هێرشی تهسكبونهوهی بۆڕی خوێنی كاتیی، كۆتا قۆناغی نهخۆشی گورچیله، وه نارێكو پێكی لێدانی دڵ.[28] [29]سهكتهی تهسكبونی بۆڕی خوێن بهشێوهیكی نمونهی بههۆی داخرانی بۆڕی خوێن روودهدات، ههرچهنده هۆكاریتر ههن بهڵام كهم باون.[30] [31][32]سهكتهی خوێنبهربوون بههۆی خوێنبهربوونی راستهوخۆ بهناو مێشكدا یان بهناو بۆشای پهرده كانی مێشك روودهدات.[33] [34]خوێنبهربوون لهوانیه رووبدات بههۆی پچڕانی بۆڕی خوێنی مێشك لهكاتی كشان یان ئاوسانی. دهستنیشان كردنی نهخۆشیهكه به شێوهیهكی نمونهی بهنده لهسهر بنهمای تاقیكردنوهی ئهزموونی جهسته و پشتگیریكردنی لهلاین پشكنینی تیشكی پزیشكی وك سیتی سكان یان MRI.[35] دهكرێت سیتی سكان خوێنبهربوون نههێلێت بهڵام ناتوانێ بهشێوهكی گرنگ پارێزگاری له تهسكبووونی بۆری خوێن بكات، كه بهشێوهیكی نمونهی له تیشكی سیتی سكانیش پیشانی نادات. پشكنینی دیكه ههن وهك هێلكاری بۆ دڵ و پشكنینی خوێن ئهنجام دهدرێن بۆ دیاریكردنی هوكاره مهترسییهكان و نههێشتنی هۆكارهكانی دیكه. دهكرێت كهمی شهكر له خوێن هۆكاری ههمان نیشانهكابن.[36]