![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Herodotus_world_map-en.svg/langckb-640px-Herodotus_world_map-en.svg.png&w=640&q=50)
ئیکیومەنا
From Wikipedia, the free encyclopedia
ئیکیومەنا (ئینگلیسی: Ecumene)، لە زمانی یۆنانییەوە (یۆنانی: οἰκουμένη/oikouménē) وەرگیراوە و بە مانای "نیشتەجێبوون" دێت. ئیکیومەنا زاراوەیەکە کە لە جوگرافیای هاوچەرخ بۆ پێناسەکردنی ئەو بەشەی لە ئاستی زەوی بەکاردێت کە بەردەوام ئاوەدان بووە و دانیشتووی هەبووە. چاوخشاندنێکی خێرا بە سەر نەخشەی چڕی دانیشتووانی جیهان، بەشینەوەی نایەکسانی دانیشتووان لەسەر ئاستی زەوی نیشان دەدا. هەندێ لە ناوچەکان تژی لە دانیشتووان و جەماوەرن و هەندێکی دیکە لە ڕاستیدا بەتاڵن و دانیشتووانێکی بەرچاویان نییە، لێ بە تێپەڕبوونی کات، ناوچەی ئیکیومەنا پەرەی ستاندووە. کاتێ کە ناوەندە سەرەکییەکانی چاند دەرکەوتن، ناوچە ئاوەدانەکانی ڕووی زەوی دیاریکراو بوون. لەگەڵ بەرزبوونەوەی ژمارەی دانیشتووان و کۆچ و ڕەوی دانیشتووان بۆ ناوچەکانی دیکە، ئیکیومەنا ڕووی لە پەرەستاندن کرد. لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتیی ڕۆمی، ئیکیومەنای ناسراو بەشەکانی ئەورووپا، باکووری ئەفریقا، ڕۆژهەڵاتی ناوین و ناوچەکانی ئاسیای لەخۆ دەگرت. لەم کاتەدا، بەشێکی زۆر لە ناوچەی ئەورووپا دانیشتووانی بەردەوامی خۆی پەیدا کردبوو. بە کرانەوەی نیوگۆی ڕۆژئاوای زەوی بۆ نیشتەجێ بوون، لە چەرخی دۆزینەوە و گەڕان، ئیکیومەنا پتر پەرەی ستاند و خەڵکانی ئەورووپایی بە خەڵکی بومی کە بۆ ماوەیەکی درێژخایەن لە کیشوەری ئەمریکا نیشتەجێ بوون، زیاد بوون.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Herodotus_world_map-en.svg/640px-Herodotus_world_map-en.svg.png)
لە چەرخی مۆدێرن، ئیکیومەنا لە گەورەترین ئاستی خۆیدایە. شوێنی نیشتەجێ بوون بۆ ئەو شوێنانەی کە پێشتر مرۆڤ نەیدەتوانی لێی نیشتەجێ بێت، پەرەی ستاندووە.