Йоккха АтагӀа

Йоккха АтагӀа йа «Сехьа-АтагӀа»^[4] (оьрс. Старые Атаги) — Нохчийн Республикин Хьалха-Мартанан кӀоштара эвла. Йоккха-АтагӀин йуьртан меттиган административан йукъ^[5].

Эвла
Йоккха АтагIа
43°07′19″ къ. ш. 45°44′17″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Росси
Республика	Нохчийчоь
Муниципалан кIошт	Хьалха-Мартанан
Истори а, географи а
Дуьххьара хьахор	1771
Хьалхара цӀерш	Воздвиженская, Предгорное[1]
Центран локхалла	280 м
Климатан тайпа	барамера
Сахьтан аса	UTC+3
Бахархой
Бахархой	↗12 720[2] стаг (2020)
Къаьмнийн хӀоттам	нохчий
Динан хӀоттам	бусулбанаш-суннийш
Бахархойн цӀерш	ЙоккхаатагӀхой
Официалан мотт	Нохчийн мотт, оьрсийн мотт
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код	8712[3]
Поштан индекс	366023
Автомобилан код	20, 95
ОКАТО ишар	96234000013
Картин тӀехь

Географи

Йоккха-АтагӀин йуьртан меттиг Хьалха-Мартанан кӀоштан картин тӀехь

Эвла лаьтта Орга эркан аьрру берд тӀехь Соьлжа-ГӀалин 15 км къилбехьа а, Хьалха-Мартанан 14 км малхбалехьа а.

Гергара нах беха меттигаш: къилбаседехьа — Шовдане эвла, къилбаседа-малхбалехьа — Чечана эвла, малхбалехьа — Жима АтагӀа, къилба-малхбалехьа — Чуьйри-Эвла, къилбаседа-малхбузехьа — ГӀойтӀа, ГӀой-Йист эвланаш а, Олхазар-КӀотар, малхбузехьа — Хьалха-Марта шахьар.

Къилба агIонехь Чахкер-Корт лам бу.

Истори

1944 шарахь, нохчий а, гӀалгӀай а махках баьхначул тӀехьа, Нохч-ГӀалгӀайн АССР дӀайаьккхинчул тӀаьхьа эвлин цӀе хийцира Предгорни аьлла^[1].

1958 шарахь, Нохч-ГӀалгӀайн АССР метахӀоттийначул тӀаьхьа, эвлин шен хьалхара цӀе схьайелира.

2020 шеран 1 январехь Йоккха АтагӀа шен йуьртан меттиган латтанашца цхьаьна дехьайелира Соьлжа-ГӀалин кӀоштара Хьалха-Мартанан кӀошта^[6].

Бахархой

Бахархойн дукхалла
1939[7]	1959[8]	1970[9]	1979[10]	1990[11]	2002[12]	2010[13]
4990	↗5041	↗7935	↗8444	↗9076	↗10 161	↗10 884
2012[14]	2013[15]	2014[16]	2015[17]	2016[18]	2017[19]	2018[20]
↗11 100	↗11 249	↗11 457	↗11 625	↗11 887	↗12 092	↗12 311
2019[21]	2020[2]
↗12 494	↗12 720

Къоман хӀоттам

2010 шеран йерригроссийн бахархой багарбаран жамӀашца^[22]:

Къам	Барам, ст.	Берриг бахархойх дакъа, %
нохчий	10 830	99,5 %
кхин	54	0,5 %
берриш	10 884	100,0 %

Дешар

• Йуккъера йукъарадешаран № 1 йолу ишкол^[23].
• Йуккъера йукъарадешаран № 2 йолу ишкол^[24].
• Йуккъера йукъарадешаран № 3 йолу ишкол^[25].

ГӀарабевлла йуьртахой

Эсамбаев Махьмудан оьздангаллин цӀенна хьалха хӀоттийна иэс

• Айдаев, ЮшаӀ Ахьйадан воӀ — филологин Ӏилманийн доктор, профессор, Российн Ӏаламан Ӏилманийн академин академик, Нохчийн Республикин Ӏилманийн академин академик, Нохчийн Республикин хьакъ долу Ӏилманан гӀуллакххо, Российн Йаздархой бертан а, журналистийн бертан а декъахо, Нохч-ГӀалгӀайн АССР хьакъ долу оьздангаллин белхало;
• Алиев, Эрис Хан Султан Гирей — Артиллерера инарла;
• Алиева Тамара ШоӀипан йоӀ — советийн, российн, нохчийн актриса, йишлакхархо, эстрадин хелхарча, конферансье, тайнигашловзорхо, Нохч-ГӀалгӀайн АССР халкъан артист, РСФСР хьакъ долу артист;
• Мациев Ислам Хьамзатан воӀ — российн дзюдоист, Российн 4-зза чемпион, Российн, Европин, дуьненан чемпионатийн дуккха а совгӀатхо, дуьненайукъара турнирийн толамхо, дуьненайукъара классан спортан говзанча;
• Нажаев, Ахьмад Идигович — йаздархо, поэт
• Насуханова Ляля Ӏандарбекан йоӀ — дуьххьарлера нохчийн пилот а, парашютист а, пилот-инструктор, ССРС авиацин спортан хьакъ долу говзанча, ССРС лакхара пилотажан гулйина командин декъахо;
• Осмаев Ӏаббас Догин воӀ - Историн Ӏилманийн доктор, профессор
• Татаев, Ильяс Вахьидан воӀ — РФ хьакъ долу исбаьхьалча, кинорежиссёр, сценарихо, скульптор;
• Хамидов, Ӏабдул-Хьамид Хьамидан воӀ — нохчийн актёр, йаздархо, поэт, драматург, гочдархо, театран гӀуллакххо, Нохч-ГӀалгӀайн АССР халкъан артист (1959), ССРС йаздархой бертан декъахо (1943), Нохч-ГӀалгӀайчоьнан йаздархойн бертан председатель;
• Эсамбаев, Махьмуд Ӏеласолтийн воӀ — советийн балетан артист, эстрадин хелхарча, хореограф, актёр. ССРС халкъан артист, Социалистийн Къинхьегаман турпалхо.
• Яндарбиев, Зеламха Ӏабдулмуслиман воӀ — политик, НРИ президентан декхарш кхочушдийриг.

Литература

• Старые Атаги и атагинцы: О лучших людях республики / Ваха Матиев. — Грозный: Книга, 1990. — 109 с.