Усков, Алексей Алексеевич

Уско́в Алексе́й Алексе́евич (1902—1984) — «РостовкӀора» комбинатан коьрта инженер, Ростовн область.

Усков Алексей Алексеевич
ГӀуллакхан тайпа	шахтёр
Вина терахь	1902({{padleft:1902|4|0}})
Вина меттиг	Усть-Медведицки, Донан Эскаран область, Российн импери
Кхелхина терахь	1984 шеран 18 ноябрь({{padleft:1984|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:18|2|0}})
Кхелхина меттиг	Москва, ССРС
Гражданалла	ССРС
СовгӀаташ	«1941—1945 шерашкахь Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀамтӀехь сийлахь къахьегаран» мидал

Биографи

Вина 1902 шарахь Донан Эскаран областера Усть-Медведицки гӀалахь (хӀинца Серафимовичехь, Волгоградан область) ахархойн доьзалехь. 1913 шарахь чекхйаьккхира килсан доьшийла, дехьавелира реалан доьшийле, цул тӀаьхьа — шолгӀачу тӀегӀанан ишколе. 1919—1921 шерашкахь — ЦӀен Эскарехь. Гражданийн тӀеман декъахо. Мукъаваьллачул тӀаьхьа, дийшира исс классан ишколехь, 1928 шарахь чекхйаьккхира Новочеркасскера Донан политехникин институт. Оцу хенахь дуьйна къахьоьгуш ву кӀоранан промышленностехь, цигахь чекхбаьккхира белхалочунна тӀера ССРС кӀоранан промышленностан министран гӀовсе кхаччалц. 1932 шарахь велира ЕКП(б)/ССКП. 1937 шарахь хӀоттийра Артеман цӀарах шахтин коьрта инженер, ткъа цул тӀаьхьа — Донбассехь уггаре йаккхийчех ОППУ цӀарах шахтин коьрта инженер. 1942 шеран январехь дуьйна — «Несветайантрацит» трестан коьрта инженер. Новошахтинскан немцойн-фашистийн эскарийн оккупацин муьрехь, кхелхира Кемеровн областера Ленинск-Кузнецки гӀала, цигахь болх бира Кировн цӀарах шахтин коьрта инженер. 1944 шарахь йуха а хӀоттийра «Несветайантрацит» трестан коьрта инженер. Цуьнан куьйгаллица № 7, № 5 йолу а, Кировн цӀарах а, Малхбузен-Капиталан, ОППУ цӀарах а шахташ тойира хенал хьалха, трест кхечира тӀемал хьалха боккхучу кӀорне. 1947 шеран ноябрера 1955 шо кхаччалц — «РостовкӀора» комбинатан коьрта инженер.

1948 шеран 28 августера ССРС Лакхара Кхеташонан Президиуман омарца кӀора баккхар совбаккхаран а, кӀоран шахташ тойаран а йаран гӀуллакхехь тӀех баккхийра кхиамашна, сурсаташ дахар ладаме айаран белхан керла хьесапаш белхан йукъадалорна, Усков Алексей Алексеевична йелла Социалистийн Къинхьегаман Турпалхо цӀе, Ленинан орденца а, «Марс а, жӀов а дешин седанца а цхьаьна совгӀат деш.

1955—1972 шерашкахь — Ламанан йукъараллин Ӏилманан-техникин (ЛЙӀТ) председатель. 1972 шарахь дуьйна — пенсехь ву. Ваьхна Москохахь. Велла 1984 шеран 18 ноябрехь. ДӀавоьллина Кунцевон кешнашкахь Москохахь.

СовгӀаташ

• Социалистийн Къинхьегаман турпалхо (28.08.1948)
• кхоъ Ленинан орден (01.01.1948; 28.08.1948; 29.08.1953)
• Октябран революцин орден (03.10.1972)
• Къинхьегаман ЦӀен Байракхан орден (04.09.1948)
• мидалш, царна йукъахь «ТӀеман гӀуллакхаш дарна» (28.10.1967)^[1]
• «ССКП 50 шо даккхарна» билгало
• Кхаа тӀегӀанан «Шахтёрийн сийлалла» билгало

Билгалдахарш

1. Награжден «За активное участие в Великой Октябрьской социалистической революции, гражданской войне и в борьбе за установление Советской власти в 1917—1922 гг., в связи с пятидесятилетием Великого Октября» Указом Президиума Верховного Совета СССР от 28 октября 1967 года

Литература

• Шахты: историко — краеведческий очерк о городе. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1974. — С. 147.
• На Сталинскую заботу о шахтерах ответили новым подъёмом угледобычи // Красный шахтер. — 1948. — № 127 (1 сент.) — С. 1.
• Незабываемый день: Вручение наград шахтерам Ростовской области // Красный шахтер. — 1948. — № 211 (26 окт.) — С. 1.
• Родина награждает восстановителей Донбасса // Красный шахтер. — 1948. — № 3 (4 янв.) — С. 2.

Хьажоргаш

• Шахтинцы — Герои Социалистического Труда(ТӀе цакхочу хьажорг)
• Усков Алексей Алексеевич Архивйина 2021-04-18 — Wayback Machine