Шема

Шеман Iаьрбийн Республика^[9] (Ӏаьр. الجمهورية العربية السورية‎‎; аль-ДжумхӀурийат аль-Ӏарабийат ас-Сурийят) — юххерчу Aзехьара Ӏаьрбийн мохк бу. Къилбаседехь Туркойн-Мохкаца а, Къилбаседе-Малхабалехь lиракъаца а, Къилбехь Ливанаца а, Палестинаца а, Урданаца а доза долуш бу Шеман мохк.

ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Шема (маьӀнаш).

Шеман Ӏаьрбийн Республика
Ӏаьр. الجمهورية العربية السورية‎‎
Байракх ХӀост
Шеман Ӏарбийн Республикан Пачхьалкхан Шатлакхан Илли
Маьрша йаьлла терахьаш	17 апрель 1946[1] (Францех)
Официалан мотт	Ӏаьрбийн[2]
Коьрта гӀала	Димашкъ
Йаккхий гӀаланаш	Алеппо, Димашкъ, Хомс
Урхаллин тайпа	Парламентан республика с доминирующей партией [Прим. 1]
Президент Вице-президент Вице-президент Премьер-министр	Башар Асад Фарукъ Шараа Наджахь аль-Аттар Ваиль аль-Халкъи
Латта
• Шадерг	185 180[Прим. 2] км² (87-гӀа дуьненахь)
• % хина тӀехле	0,06
Бахархой
• Мах хадор	▼22 457 336[3][4] стаг
ДЧС
• Шадерг (2010- 2011)	107,400 млрд.[5] долл. (67-гӀа)
• ХӀораннан а сина	4800[4] долл.
АДКИ (2013)	▲ 0,648[6] (йукъара; 116-гӀа меттиг)
Ахча	Сирийн фунт (SYP, 138)
Интернет-домен	.sy
Код ISO	SY
Код МОК	SYR
Телефонан код	+963
Сахьтан асаш	+2 [7]
Автомобилийн некъаш	аьтту агӀора[8]
Викиларми чохь медиафайлаш

Йуккъерчу хlорданца аре йолуш бу Шема мохк. Шема махкахь 20 миллион сов адам дехаш ду, дукхах болу бахархой бусалба бу. 1963-шо хенахь дуьйна "БаӀас" боху тоба махкана куьйгалла деш йу. 1946-шарахь Шема мохк маьрша баьлла Паранцех.^[10]

Географи

Мехк доза кхочу: къилбседехь — Туркойчоьца, малхбалехьа — Ӏиракъаца, къилб-малхбалехьа — Йорданаца, къилбехьа а къилб-малхбузехьа — Либнанаца а Исраилца, малхбузехьа — Йуккъерчу Азера хӀорданаца а Кипр лаьтта-дакъаца хӀордан доза.

Истори

Мухафазаш

Дамаск Эль-Кунейтра Деръа Эс-Сувейда Хомс Тартус Латакия Хама Идлиб Халеб Ракка Дейр-эз-Зор Хасеке

№	Нохчийн цӀе	Ӏаьрбийн цӀе	административан центр	Майда, км²	Бахархой, (2011) адам.	Луьсталла, адам./км²
1.	Димашкъ	دمشق	Димашкъ	118	1 754 000	14 864,41
2.	Димашкъ (мухафаза)	ریف دمشق	Димашкъ	18 018	2 836 000	157,40
3.	Дейр-эз-Зор	دير الزور	Дейр-эз-Зор	33 060	1 239 000	37,48
4.	Деръа	درعا	Деръа	3 730	1 027 000	275,34
5.	Идлиб	ادلب	Идлиб	6 097	1 501 000	246,19
6.	Латакия	اللاذقية	Латакия	2 297	1 008 000	438,83
7.	Ракка	الرقة	Ракка	19 618	944 000	48,12
8.	Тартус	طرطوس	Тартус	1 896	797 000	420,36
9.	Халеб (Алеппо)	حلب	Халеб (Алеппо)	18 498	4 868 000	263,16
10.	Хама	حماه	Хама	10 163	1 628 000	160,19
11.	Хасеке	الحسكة	Хасеке	23 334	1 512 000	64,80
12.	Хомс	حمص	Хомс	40 940	1 803 000	44,04
13.	Эль-Кунейтра	القنيطرة	Эль-Кунейтра	1 861	90 000	48,36
14.	Эс-Сувейда	السويداء	Эс-Сувейда	5 550	370 000	66,67
	Массо			185 180	21 377 000	115,44

Notes

1. Правительство Сирии фактически не контролирует всю территорию страны; на некоторых территориях существуют альтернативные органы власти, см. Гражданская война в Сирии
2. Из них около 1150 км² оккупированы Израилем в 1967 году по результатам Шестидневной войны, а затем аннексированы в 1980 году

Билгалдахарш

1. Дуьххьара маршо кхайкхина Сентябрь 1936, тӀакха - 1 январь 1944; къобалйина 17 апрель 1946.
2. Сиро-месопотамская группа диалектов.
3. Census.gov. Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013 (бил-боцу.). U.S. Department of Commerce (2013). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 9 май. Архивйина 2013 шеран 9 майхь
4. Syria (бил-боцу.). International Monetary Fund. ТӀекхочу дата: 2012 шеран 22 апрель. Архивйина 2013 шеран 1 февралехь
5. ЦРУ (2010) Архивйина 2011-06-04 — Wayback Machine
6. Human Development Report 2013 (бил-боцу.). United Nations Development Programme (2013 шеран 14 март). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 14 март.
7. На территории Сирии применяется переход на летнее время.
8. http://chartsbin.com/view/edr
9. «Русско-чеченский словарь» (авторы — А.Т. Карасаев, А.Г. Мациев)
10. Report of the Commission Entrusted by the Council with the Study of the Frontier between Syria and Iraq (бил-боцу.). World Digital Library (1932). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 8 июль.

6