Хуули
From Wikipedia, the free encyclopedia
Хуули (ᠬᠠᠤᠯᠢ) гэдэг ойлголтонь бүхэниитэ заабал дагажа мүрдэхээр түрэһөө баталан гаргажа, эрхэ зүйн хэм хэмжээ тогтооһон дээдэ хүсэн шадал бүхы баримта бэшэгые хуули гэнэ.
Бэшэмэл хуули гэдэг нь түрэһөө гаргаһан хуули тогтоомжые ойлгохо болон бэшэгдэн гарахагүйгээр тэрэниие бүхэниитээр дагажа мүрдэхэ, бэелүүлхэ боломжогүйнь ойлгомжотой. Өөрөөр хэлэбэл, бүхэниитэдэ адли тэгшэ байха гү, али хүн бүри тэрэниие дагажа мүрдэхэ үүргэтэй байха үүдэнһөө бэшэгдэмэл хэлбэритэй байха шаардалгатай зэргэсээ албан ёһоор ниитэлэгдэхэ ёһотой байна. Эрхэ зүйнь үндэһэндээ «тогтооһон», «зүбшөөрһэн», «хориглоһон» гэһэн гурбан хэм хэмжээгээр ниигэмэй харилсаае нэгэ талаһаа зохисуулжа, нүгөө талаһаа хамгаалжа байдаг. Энгын удхаар абажа үзэбэл зохисуулха үүргэнь тогтооһон, зүбшөөрһэн хэм хэмжээгээр үлүүтэй элирдэг бол хориглоһон хэм хэмжээгээр хамгаалха үүргэнь тодорхойлогдодог байна.
Үүргээ бэелүүлхэдээ баяр хөөрые амтажа бай хүн лэ жэнхэни эрхэ сүлөөтэй амидаржа байна. — Цецерон |