Коронавирус тахал

Коронавирусай тахал гү, али COVID-19 тахал — гээшэ SARS-CoV-2 коронавирусһаа ушарһан мүнөө үнгэржэ байдаг шэнэ коронавирус халдабариин пандеми юм^[1]. Тахалай аһалга эгээл түрүүшынхиеэ 2019 оной декабрь һарада Хитад Уласай Уханьда болоһон байна^[2][3][4][5]. Коронавирус үбшэнэй дайрагдаһан түрүүшын хүн Ухань вирусологиин институдэй лабораторида ажаллаһан хүн байгаа^[6]. 2020 оной 1 һарын 30-да Дэлхэйн элүүр мэндын байгуулга энэ аһалалгые олон уласай анхаарал татаһан элүүр мэндын онсогой байдал гэжэ нэрлээд, 3 һарын 11-дэ пандеми гэжэ тунхаглаба^[7][8]. 2021 оной 6 һарын 15-ай байдалаар дэлхэй дээрэ 177 сая хүнһөө үлүү дайрагдаһан; 3,8 сая хүнһөө үлүү үхэһэн болон 161 сая хүн эдэгэһэн^[9].

SARS-CoV-2 халдабариин үедэ шэнжэ тэмдэгүүд хадаа халуурха, ханяаха гэхэ мэтэ. Ехэнхи хүнүүд тус үбшэнэй хүнгэн шэнжэ тэмдэгээр эдэгэдэг болобошье һаа хүндэ тохёолдолдо амисхал дабшадаха зэргын уушханай хадхаляанай шэнжэ тэмдэг элиржэ, нүхэсэл байдал улам муудажа, уламаар үхэлдэ хүргэхэ аюултай.

Оросто

2020 оной 4 һараһаа 12 һарын 31 болотор Оросой холбоото уласта үлүүдэ наһа баралга (ород: избыточная смертность) 358 мянган хүн байгаа^[10]. Харин 2021 оной 1-3 һарада үлүүдэ наһа баралга 124 мянган хүн байгаа^[11].

2020 оной 8 һарын 11-да Н. Ф. Гамалея нэрэмжэтэ үндэһэтэнэй эпидемиологиин ба микробиологиин шэнжэлхэ түб хэһэн Гам-КОВИД-Вак («Спутник V») гэжэ тарилгын эм хизаарлагдаһан регистраци абтанхай^[12]. Новосибирскын «Вектор» хэһэн «ЭпиВакКорона» хоердохи тарилгын эм 2020 оной 10 һарын 13-да регистраци абтанхай^[13]. COVID-19 эсэргүү олониитын таралга 2021 оной 1 һарын 18 эхилэнхэй^[14].

Буряад орондо

Коронавирус тахал 2020 оной 3 һарын 24-дэ түрүүшынхиеэ Буряад Уласта һүжэржэ, дэлгэржэ эхилһэн байна^[15]. Тиимэһээ 2020 оной 3 һарын 13-да Буряад Уласай толгойлогшо COVID-19 тахалтай тэмсэхэ талаар нэмэлтэ хизаарлалтанууд абтаба^[16]. 2020 оной 11 һарада тахал үбшэн хоёрдохиёо hүжэрхэ эхилээ һаа, шэнээр хизаарлалтанууд абтаhан байгаа^[17]. 2021 оной 4-5 һарануудта COVID-19-ой Энэдхэгэй дельта янзын короновирус болон москвагай штамм улам ехээр hүжэржэ, бүхы аймагуудаар тараа^[18]. Гурбадахи долгин эхилээ һаа, 8 һарын 1 болотор уласай газар дэбисхэртэ элүүрые хамгаалха байгуулгын ашаалал хүнгэлхэ гэһэн хизаарлалтын шэнэ хэмжээ ябуулганууд хүсэндөө оробо. 6 һарын 27-һоо 7 һарын 11-ай болотор Буряад Уласта дахин амаралтын үдэрнүүд эхилжэ, хоолой дэлгүүрэй, ажа-амидаралда шухала албанай, эмын сангай гадна Буряад Уласай бүхы үйлэдбэринүүд хаанхай^[19].

Зүүлтэ

1. Наименование заболевания, вызванного коронавирусом (COVID-19), и вирусного возбудителя. Всемирная организация здравоохранения. 2020-06-27 үдэртэ хандаһан.
2. Ранее неизвестный коронавирус — Китай (2020-01-12). 2020-07-18 үдэртэ хандаһан.
3. Chaolin Huang, Yeming Wang, Xingwang Li, Lili Ren, Jianping Zhao Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China (en) // Lancet. — 2020. — В. 10223. — Т. 395. — С. 497—506. — ISSN Загбар:ISSN search link. — doi:10.1016/S0140-6736(20)30183-5 Архивировано из первоисточника 16 зургаа һара 2020.
4. "Нобелевский лауреат заявил о происхождении коронавируса из лаборатории", 17.04.2021
5. "Ученые признали возможность утечки коронавируса из лаборатории", 14.05.2021
6. "Fox News сообщил о заражении «нулевого пациента» в лаборатории Уханя", 16.04.2021
7. Заявление по итогам второго совещания Комитета по чрезвычайной ситуации в соответствии с Международными медико-санитарными правилами, в связи со вспышкой заболевания, вызванного новым коронавирусом 2019 г. (nCoV) (2020-01-30). 2020-07-16 үдэртэ хандаһан.
8. Вступительное слово Генерального директора на пресс брифинге по COVID-19 11 марта 2020 г. (2020-03-11). 2020-06-27 үдэртэ хандаһан.
9. COVID-19 Coronavirus Pandemic.
10. Теперь почти официально: Россия на первом месте по числу жертв коронавируса на душу населения. Это результат действий властей летом 2020 года.
11. Число пенсионеров в России сократилось более чем на 1 млн человек за два года.
12. Стало известно название первой российской вакцины от коронавируса (20200811T1237). 2020-08-14 үдэртэ хандаһан.
13. Путин объявил о регистрации второй российской вакцины от коронавируса (20201014T1523). 2020-10-17 үдэртэ хандаһан.
14. Гонка вакцинаций // Коммерсант, 27.01.2021.
15. Первый случай подозрения на коронавирус выявлен в Бурятии.
16. Указ главы Республики Бурятия от 13 марта 2020 года № 37 "О дополнительных мерах по защите населения и территории Республики Бурятия от чрезвычайной ситуации, связанной с возникновением и распространением инфекции, вызванной новым типом коронавируса (2019-nCoV)".
17. ​Буряад Уласта хоёр долоон хоногой туршада хорюултанууд абтаба.
18. В Индии выявили новый штамм коронавируса «дельта плюс».
19. Режим нерабочих дней введут в Бурятии с 27 июня по 11 июля.