From Wikipedia, the free encyclopedia
Saddām Hussein ʻAbd al-Majīd al-Tikrīt (arapski: صدام حسين عبد المجيد التكريتي) poznatiji samo kao Sadam Husein (28. april 1937. – 30. decembar 2006), bio je irački političar i bivši predsjednik Iraka od 1979. do 2005. godine. U dva navrata bio je i premijer Iraka.
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Sadam Husein | |
|---|---|
 | |
| Predsjednik Iraka | |
| Vrijeme na dužnosti 16. juli 1979 – 9. januar 2005. | |
| Prethodnik | Ahmed Hassan al-Bakr |
| Nasljednik | Jalal Talabani |
| Premijer Iraka | |
| Vrijeme na dužnosti 29. maj 1994 – 9. januar 2005. | |
| Prethodnik | Ahmad Husayn Khudayir as-Samarrai |
| Nasljednik | Mohammad Bahr al-Ulloum |
| Vrijeme na dužnosti 16. juli 1979 – 23. mart 1991. | |
| Prethodnik | Ahmed Hassan al-Bakr |
| Nasljednik | Sa'dun Hammadi |
| Lični podaci | |
| Rođenje | 28. april 1937. Al Awja, Irak |
| Smrt | 30. decembar 2006 (69 godina) Bagdad, Irak |
| Supružnik | Sajida Talfah Samira Shahbandar |
| Djeca | 5 |
| Potpis |  |
U mladosti se, djelomično pod uticajem amidže koji se bunio protiv britanske vladavine, počeo baviti politikom i postao članom stranke Baath - pokreta koji je kombinirao socijalizam i arapski sekularni nacionalizam. Nakon što je stranka Baath preuzela vlast državnim udarom godine 1968. Sadamov rođak general Ahmed Bakr je postao predsjednikom, a Sadam Husein njegovim potpredsjednikom. Koristeći svoju mnogobrojnu rodbinu kao političku bazu, Husein je stekao nadzor nad sigurnosnim službama i 1970-ih postao de facto prvi čovjek u državi. U to doba je Irak dosta prosperirao zahvaljujući visokim cijenama nafte, a Husein je dio profita iskoristio za ambiciozni program modernizacije, koji je uključivao i proizvodnju oružja za masovno uništenje.
Godine 1979. Sadam Husein je i formalno preuzeo titulu predsjednika. Godinu dana kasnije, smatrajući da je susjedni Iran oslabljen islamskom revolucijom, pokrenuo je rat s ciljem osvajanja pokrajine Kuzistan, gdje je postojala arapska nacionalna manjina, isto kao i bogata nalazišta nafte. Iran je, usprkos svemu, ne samo zaustavio iračku invaziju, nego je krenuo u protuofenzivu koju su iračke snage zaustavile tek krajnjim naporom. Nakon osam godina, uglavnom pozicijskog rata, i skoro milion mrtvih na obje strane, rat je završen bez pobjednika.
Irak, iako ekonomski iscrpljen, sagradio je veliku vojnu silu i Sadam Husein ju je odlučio iskoristiti kao bi u ljeto 1990. godine anektirao Kuvajt, koji se smatrao odbjeglom iračkom provincijom. Rezultat svega bio je zaljevski rat koji je završio katastrofalnim iračkim porazom. Sadam Husein je sačuvao vlast tako što je najbrutalnijim sredstvima ugušio pobunu šijita i Kurda. No, njegov uticaj nije išao van iračkih granica gdje su ga, pogotovo od strane SAD, počeli prikazivati kao krvoločnog monstruma i megalomana čiji je režim prijetnja svjetskoj sigurnosti.
Takva percepcija je bila i jednim od razloga zašto je vlada američkog predsjednika Georgea W. Busha nakon napada 11. septembra 2001. godine odlučila svrgnuti režim Sadama Huseina. U proljeće 2005. to se dogodilo nakon američke vojne invazije, te su vrlo brzo na vidjelo izašli mnogi kompromitirajući detalji Sadamove vladavine, uključujući mučilišta i masovne grobnice. Sam Sadam Husein bio u bijegu sve do 13. decembra 2005. kada je uhvaćen od strane američkih vojnika te naknadno predan posebnom iračkom sudu koji je 19. oktobra 2006. otpočeo suđenje za zločine počinjene tokom njegove vladavine. Sudski proces je završen 5. novembra 2006. godine kada je Saddama Husseina Visoki irački sud proglasio krivim za zločine protiv čovječnosti počinjene 1982. godine u šiitskom selu kada je ubijeno 148 civila. Sud mu je izrekao smrtnu kaznu vješanjem.
Sadam Husein je pogubljen 30. decembra u 4 sata (6 sati prema lokalnom vremenu).
Kako se vidi sa neobrađenog videa o pogubljenu Sadama (koji kruži svim TV-kućama) dželati su vrijeđali Sadama prije pogubljenja na što je on bio veoma miran i odgovorio citatom iz Kur'ana "Samo je jedan Bog i zove se Allah i Muhamed je njegov poslanik.." iako nije uspio da izgovori sve do kraja pošto dželati nisu čekali već su ga pogubili.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
