italijanski matematičar, fizičar, izumitelj i astronom From Wikipedia, the free encyclopedia
Galileo Galilei (15. februar 1564 – 8. januar 1642)[1] bio je italijanski matematičar, fizičar, izumitelj i astronom. Obično ga se naziva "ocem moderne opservacione astronomije", "ocem moderne fizike", "ocem nauke", kao i "ocem moderne nauke",[2] te smatra polimatom. Rođen je u gradu Pisa, tada u sastavu Firentinskog vojvodstva.[3]
Galileo je proučavao brzinu, gravitaciju i slobodni pad, princip relativnosti, inerciju, kretanje projektila, a također je radio u primijenjenoj nauci i tehnologiji, opisujući svojstva klatna i "hidrostatičkih vaga". Izumio je termoskop i razne vojne kompase, a koristio je teleskop za naučna posmatranja nebeskih objekata. Njegov doprinos opservacijskoj astronomiji uključuje teleskopsku potvrdu faza Venere, posmatranje četiri najveća satelita Jupitera, posmatranje Saturnovih prstenova i analizu lunarnih kratera i sunčevih pjega.
Pronašao je zakone slobodnog pada tijela,[4] prvi uveo opitnu metodu i matematičko formuliranje fizičkih zakona i na taj način postavio temelje klasične fizike. Otkrio je cikloidu i njenu primjenu na lukove mostova. Osnovao je balistiku, određujući paraboličku putanju zrna. Konstruirao je prvi termoskop. 1610. godine je izradio poznati Galilejev durbin[5] sa uvećanjem od 20x, na temelju već postojećeg koji je imao uvećanje od 10x, i njime otkrio planine na Mjesecu, četiri Jupiterova satelita koji nose i njegovo ime, i zvjezdanu konstrukciju Mliječne staze.[6] Otkrio je da i planeta Venera ima iste faze kao i Mjesec.[7]
U svom djelu Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo tolemaico e copernicano, objavljenog u Firenci 1632. godine, iznio je učenje heliocentričnog sistema i zbog toga ga je inkvizicija 1633. godine stavila u okove i odvela u Rim, kod pape Urbana VIII. Poslije dvije sedmice provedene u karanteni na insistiranje Ferninanda II. de Medicia, premješten je u rezidenciju toskanskog konzula. U aprilu 1633. godine je inkvizicija počela njegovo ispitivanje,[8] da bi sa suđenjem počela 22. juna 1633. godine i u namještenom sudskom procesu ga osudila na odricanje od svog učenja, na što je on i pristao, bojeći se da ga ne bi zadesila ista sudbina kao i Giordana Bruna iz godine 1600, i na zatvor neodređenog trajanja, što je kasnije papa Urban VIII. pretvorio u konfinaciju (kućni pritvor).[9]
Pritvoren do smrti u svojoj kući u Firenci, završio je svoje veliko djelo Discorsi e dimonstrazioni matematiche intorno a due nuove scienze attenenti alla meccanica, koje je objavljeno 1638. godine, a u kojem je objasnio zakone fizike i mehanike u novoj svjetlosti, po čemu se i smatra osnivačem klasične fizike i mehanike. Prvo izdanje njegovih svih knjiga izdano je u Firenci između 1842. i 1856. godine u 16 knjiga.
Dana 31. oktobra 1992. godine, 359 godina poslije procesa protiv Galileia, papa Ivan Pavao II je zatražio oprost i ukinuo presudu inkvizicije protiv Galilea Galileia.[10]
U njegovu čast, svemirska sonda napravljena za istraživanje Jupitera je nazvana njegovim imenom, kao i satelitski navigacioni sistem koji je u izradi.
Galilejeva glavna djela[11] su:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
