Mumbai
glavni grad Maharashtrae, Indija From Wikipedia, the free encyclopedia
glavni grad Maharashtrae, Indija From Wikipedia, the free encyclopedia
Mumbai ( मुम्बई , od Mumbadevi, imena jedne lokalne božice, do 1995. Bombay बम्बई) glavni grad države Maharashtra u Indiji i najveća luka na Arapskom moru i indijskom potkontinentu. Grad je de facto finansijski centar i najnaseljeniji grad Indije sa procijenjenom populacijom (bez pojasa predgrađa) od 12,5 miliona stanovnika,[5] dok s predgrađima i sjevernim dijelovima broji 18.414.288 stanovnika. Mumbai leži na obali Konkan na zapadnoj obali Indije i ima duboku prirodnu luku. Godine 2008. Mumbai je proglašen za alfa svjetski grad.[6][7]
Mumbai
Muṃbaī | |
---|---|
Nadimak/-ci: Grad snova, Grad sedam ostrva,[1] Indijski Hollywood,[2] Kapija Indije, Maksimalni grad[3] | |
Koordinate: 19°04′34″N 72°52′39″E | |
Država | Indija |
Savezna država | Maharashtra |
Okrug | Konkan |
Distrikt | Mumbai City |
Površina | |
• Megagrad | 603 km2 |
• Metro | 6.328 km2 |
Mjesto po površini | 1 |
Nadmorska visina | 14m m |
Stanovništvo (2011)[4] | |
• Megagrad | 12.478.447 |
• Gustoća | 20.693,94 /km2 |
• Metro | 18.414.288 |
Sedam ostrva koja čine Mumbai ranije su bila dom zajednicama Koli naroda[8][9][10] koji govore maratski jezik. Vijekovima je sedam ostrva Bombaja bilo pod kontrolom uzastopnih domorodačkih vladara pre nego što su ustupljeni Portugalskom carstvu, a potom i Istočnoindijskoj kompaniji 1661. godine, preko miraza Katarine Braganze kada se udala za Engleskog Karla II.[11] Beginning in 1782, Mumbai was reshaped by the Hornby Vellard project,[12] Počevši od 1782. godine, Mumbai je preoblikovan projektom Hornby Vellard,[12] kojim je poduzeta rekultivacija područja između sedam otoka od mora.[13] Zajedno sa izgradnjom glavnih puteva i željeznica, projekat melioracije, završen 1845, pretvorio je Mumbai u veliku pomorsku luku na Arapskom moru. Mumbaj u 19. stoljeću karakterizira ekonomski i obrazovni razvoj. Tokom ranog 20. vijeka postao je jaka baza za indijski pokret za nezavisnost. Nakon indijske nezavisnosti 1947. grad je uključen u državu Bombaj. 1960, nakon pokreta Samyukta Maharashtra, stvorena je nova država Maharashtra s Mumbaijem kao glavnim gradom.[14]
Moderni razvoj grada počinje tek u prvoj polovini 19. vijeka, kada Bombay postaje sjedište indijske trgovine. U vrhu zaljeva Back Bay podignut je uz staru hinduističku jezgru niz monumentalnih zgrada (ističe se željeznička stanica Victoria). Otmjene stambene četvrti na poluotocima Kobala i Malabar stopile su se duž obala zaljeva u impozantnu cjelinu. Kulturno središte sa univerzitetom (od 1857.), bibliotekama, muzejima, nizom hramova, poznatom "kulom šutnje" (groblje bogatih Parsa) i drugi. Važan centar pamučne industrije, proizvodnja vune, svile i automobila; metalna, hemijska, drvna, kožna i prehrambena industrija; prerada nafte; filmska industrija (70% indijske proizvodnje). Na susjednom ostrvu Trombay izgrađen je prvi nuklearni reaktor u Indiji. Moderno uređena luka povezuje Bombay ("vrata Indije", naziv za grad i za monumentalnu građevinu kroz koju se iz luke ulazi u grad) i Indiju sa zapadnim svijetom. Izvozi se pamuk, sjemeno ulje, riža, pšenica, manganova ruda; uvozi tekstil i željezo, čelik, strojeve, ugalj. Željezničkim prugama i cestama Bombay je spojen s dalekim zaleđem. Važno čvorište međunarodnih zrakoplovnih linija.
Mumbai je finansijski, komercijalni,[15] i zabvni centar Indije. Također je jedan od deset najvećih svjetskih trgovačkih centara u smislu globalnog finansijskog toka,[16] koji proizvodi 6,16% indijskog BDP-a[17] i čini 25% industrijske proizvodnje, 70% pomorske trgovine u Indiji (Mumbai Port Trust, Dharamtar Port i JNPT),[18] i 70% kapitalnih transakcija indijskoj ekonomiji.[19][20] U gradu se nalaze važne finansijske institucije i korporativna sjedišta brojnih indijskih kompanija i multinacionalnih korporacija. Također je dom nekih od vodećih indijskih naučnih i nuklearnih instituta. Grad je također dom bolivudske i marati kinematografije. Poslovne mogućnosti Mumbaija privlače migrante iz cijele Indije.
U portugalskoj vlasti je od 1534. Od 1661. pod upravom engleske Istočnoindijske kompanije. Od 1708. sjedište britanske uprave u Indiji. Brzo se razvija poslije otvaranja Sueskog kanala (1869.). Tu je 1908. došlo do prvog velikog radničkog štrajka u Indiji, koji je vojska ugušila u krvi. U oslobođenoj Indiji od 1947. sjedište provincije, a od 1956. federalne države Bombay. 1960. Bombay je postao glavni grad države Maharashtra.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.