Akira Kurosawa (japanski: 黒澤 明; 23. mart 1910 – 6. septembar 1998) bio je japanski režiser. Smatra se jednim od najvažnijih i najuticajnijih filmskih stvaralaca u historiji kinematografije. Kurosawa je režirao 30 filmova u karijeri dugoj 57 godina. Kurosawa je pokazao hrabar, dinamičan stil, pod jakim uticajem zapadne kinematografije, ali se razlikovao od nje; bio je uključen u sve aspekte filmske produkcije.
Akira Kurosawa | |
|---|---|
黒澤 明 | |
 Kurosawa na setu Sedam samuraja 1953. | |
| Rođenje | 23. mart 1910. |
| Smrt | 6. septembar 1998 (88 godina) Setagaya, Tokio, Japan |
| Zanimanje | režiser, scenarist, producent, montažer |
| Godine aktivnosti | 1936–1993. |
| Supružnik/ci | Yōko Yaguchi (1945–1985; do njene smrti) |
| Djeca |
|
| Roditelji |
|
Kurosawa je ušao u japansku filmsku industriju 1936. godine, nakon kratke karijere kao slikar. Nakon godina rada na brojnim filmovima kao asistent režije i scenarista, debitovao je kao režiser 1943. godine, za vrijeme Drugog svjetskog rata, sa popularnim akcionim filmom "Sanshiro Sugata" (poznatiji kao Judo saga). Nakon rata, hvaljenim filmom "Pijani anđeo" 1948. godine, u kojem je Kurosawa dao glavnu ulogu dotad nepoznatom glumcu Toshiru Mifunu, je zacimentirao ugled režisera kao jedan od najvažnijih mladih filmskih stvaralaca u Japanu. Njih dvojica će surađivati u još 15 filmova. Njegova supruga Yoko Yaguchi je glumila u jednom od njegovih filmova.
Rashomon, koji je premijerno prikazan u Tokiju u augustu 1950. godine i u kojem je glumio Mifune, je postao 10. septembra 1951. godine dobitnik Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji i naknadno je pušten u Evropi i Sjevernoj Americi. Komercijalni i kritički uspjeh ovog filma otvorio je zapadno tržište filmovima iz japanske filmske industrije, što je dovelo do međunarodnog priznanja ostalih japanskih autora. Tokom 1950-ih i ranih 1960-ih, Kurosawa je režirao jedan film godišnje, uključujući i veliki broj visoko cijenjenih filmova kao što su "Ikiru" (1952.), "Sedam samuraja" (1954.) i "Yojimbo" (1961.). njegovi kasniji radovi uključuju filmove "Kagemusha" (1980.) i "Ran" (1985.). Nastavljao je osvajati nagrade, uključujući i Zlatnu palmu za "Kagemushu", više u inostranstvu nego u Japanu.
Godine 1990. dobio je Oscara za životno djelo. Od AsianWeek magazina i CNN-a je posthumno dobio nagradu kao "jedan od pet ljudi koji su najviše doprinijeli poboljšanju Azije u proteklih 100 godina".
Život i karijera
Djetinjstvo i mladost (1910. - 1935.)
Kurosawa je rođen 23. marta 1910. godine[1] u Oimachi u Omori okrugu u Tokiju. Njegov otac Isamu, član bivše samurajske porodice, radio je kao direktor srednje škole za tjelesni odgoj, dok je njegova majka Shima došla iz trgovačke porodice u Osaki.[2] Akira je bio osmo i najmlađe dijete umjereno bogate porodice, sa četiri brata i tri sestre.[2][3]:17 Pored promocije fizičke vježbe, Isamu Kurosava je bio otvoren za zapadnu tradiciju i smatrao je pozorište i filmove obrazovnim vrlinama. On je ohrabrivao svoju djecu da gledaju filmove; mladi Akira je svoj prvi film pogledao u dobi od 6 godina.[3]:5-7 Važan formativni uticaj je bio njegov učitelj iz osnovne škole Tachikava, čija je progresivna obrazovna praksa zapalila u njegovom mladom učeniku prvu ljubav prema crtežu, a zatim interes za obrazovanje u cjelini.[3]:12-13 U ovo vrijeme, Akira je također studirao kaligrafiju i kendo mačevanje.[2]:16
Veliki uticaj u detinjstvu bio je i Heigo Kurosava (1906-1933), Akirin četiri godine stariji brat. Nakon velikog zemljotresa u Kantou 1923., Heigo je poveo trinaestogodišnjeg Akiru da vidi ruševine. Kada je mlađi brat želio da skrene pogled sa leševa ljudi i životinja razbacanih posvuda, Heigo mu je to zabranio, ohrabrujući Akiru da se suoči sa svojim strahovima tako što će se direktno suočiti s njima. Neki komentatori su sugerisali da je ovaj incident uticao na Kurosavinu kasniju umetničku karijeru, pošto je reditelj rijetko oklijevao da se suoči sa neprijatnim istinama u svom radu.[3]:51-52[4]:302
Heigo je bio akademski talentovan, ali ubrzo nakon što nije uspio da osigura mjesto u najvažnijoj srednjoj školi u Tokiju, počeo je da se odvaja od ostatka porodice, koncentrišući svoje interesovanje za stranu književnost.[3]:17 Kasnih 1920-ih, Heigo je postao benshi (narator nijemih filmova) u tokijskim kinima koji su prikazivali strane filmove i brzo stekao popularnost. Akira, koji je u ovom trenutku planirao da postane slikar,[3]:70-71 preselio se kod njega, a dva brata su postala nerazdvojna.[2]:19 Uz Heigovo vodstvo, Akira je nezasitno gledao filmove, te pozorišne i cirkuske predstave,[3]:72-74, 83 dok je izlagao svoje slike i radio za ljevičarsku proletersku ligu umjetnika. Nije bio u stanju da zaradi dovoljno za život od svoje umjetnosti, a kako je većinu proleterskog pokreta počeo doživljavati kao „stavljanje neispunjenih političkih ideala na platno“, izgubio je entuzijazam za slikarstvo.[3]:77
Filmografija
- Sanshiro Sugata (1943)
- The Most Beautiful (1944)
- Sanshiro Sugata Part II aka Judo Saga 2 (1945)
- They Who Step on the Tiger's Tail (1945)
- No Regrets for Our Youth (1946)
- One Wonderful Sunday (1946)
- Drunken Angel (1948)
- The Quiet Duel (1949)
- Stray Dog (1949)
- Scandal (1950)
- Rashomon (1950)
- The Idiot (1951)
- Ikiru aka To Live (1952)
- The Seven Samurai (1954) (sedam samuraja)
- Record of a Living Being aka I Live in Fear (1955)
- The Throne of Blood aka Spider Web Castle (1957)
- The Lower Depths (1957)
- The Hidden Fortress (1958)
- The Bad Sleep Well (1960)
- Yojimbo aka The Bodyguard (1961)
- Sanjuro (1962)
- High and Low aka Heaven and Hell (1963)
- Red Beard (1965)
- Dodesukaden (1970)
- Dersu Uzala (1975)
- Kagemusha aka Shadow Warrior (1980)
- Ran (1985)
- Dreams aka Akira Kurosawa's Dreams (1990)
- Rhapsody in August (1991)
- Madadayo aka Not Yet (1993)
Nagrade
AMERIČKA FILMSKA AKADEMIJA
- 1975- Najbolji strani film Dersu Uzala
- 1990- Počasni oskar za životno djelo
FILMSKI FESTIVAL U BERLINU
- 1959- Najbolja režija The Hidden Fortress (1959)
BRITANSKA FILMSKA AKADEMIJA
- 1980- Najbolja režija Kagemusha
FRANCUSKA FILMSKA AKADEMIJA
- 1980- Najbolji strani film Kagemusha
FILMSKI FESTIVAL U KANU
- 1980- Najbolji film Kagemusha
NATIONAL BOARD OF REVIEW
- 1951- Najbolja režija Rashomon
- 1985- Najbolja režija Ran
UDRUŽENJE KRITIČARA NJU JORKA
- 1985- Najbolji strani film Ran
VENECIJANSKI FILMSKI FESTIVAL
- 1951- Najbolji film Rashomon
- 1954- Najbolja režija Sedam samuraja
- 1982- Počasna nagrada za životno djelo
Vanjski linkovi
- Akira Kurosawa Novosti i informacije (en)
- Senses of Cinema: Great Directors Critical Database
- Profile at Japan Zone
- Akira Kurosawa Database
- Bohème Magazine Arhivirano 27. 9. 2007. na Wayback Machine Ikiru: The Art of Living
- Japanese Film - Kurosawa
- Great Performances: Kurosawa (PBS) Arhivirano 24. 1. 2007. na Wayback Machine
Reference
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
