Lijaza

Lijaza – u biohemiji – je enzim koji katalizira razlaganje različitih hemijskih veza putem koji se razlikuje od onog kod hidroliza i oksidacije, često formirajući novu dvostruku vezu ili nov prsten.^[1][2][3] Primjerice, lijaza je enzim koji katalizizira slijedeću reakciju:^[4]

ATP → cAMP + PP_i.

Shema reakcije je:

${\displaystyle \mathrm {A{-}B\rightarrow A+B} }$ .

Lijaze se razlikuju od ostalih enzima po tome što im je, za jednosmjernu reakciju, neophodan samo jedan supstrat, a za reverznu reakciju – dva.^[5]

Nomenklatura

Sistemska imena lijaza se formiraju kao „supstratna grupa lijaza“. Primjeri uobičajenih su: dekarboksilaza, dehidrataza, aldolaza, i druge. Kad je važnija reverzna reakcija, u imenu se može koristiti naziv sintaza .

Klasifikacija

U klasifikaciji enzima, lijaze se deklariraju kao EC 4 u EC brojevima. Dalje se klasifikuju u sedam potklasa:

• EC 4.1 obuhvata lijaze koje raskidaju veze ugljik-ugljik, kao što su dekarboksilaze (EC 4.1.1), aldehidne lijaze (EC 4.1.2), oksokiselinske lijaze (EC 4.1.3) i druge (EC 4.1.99).
• EC 4.2 su lijaze koje raskidaju veze ugljik-kisik, kao što su dehidrataze;
• EC 4.3 uključuje lijaze koje raskidaju veze ugljik-dušik;
• EC 4.4 raskidaju veze ugljik-sumpor;
• EC 4.5 raskidaju veze ugljiik-halid
• EC 4.6 raskidaju veze fosfor-kisik, npr. adenilatna ciklaza i guanilatna ciklaza;
• EC 4.99 obuhvata druge lijaze, kao što su ferohelataze.

Također pogledajte

• Enzim
• Kataliza

Reference

1. Graeme K. Hunter G. K. (2000): Vital Forces. The discovery of the molecular basis of life. Academic Press, ISBN 0-12-361811-8.
2. Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-222-6.
3. Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
4. http://www.chem.qmul.ac.uk/iubmb/enzyme/EC4/intro.html Arhivirano 16. 7. 2012. na Wayback Machine EC 4 Introduction] from the Department of Chemistry at Queen Mary, University of London
5. Nelson D. L., Michael M. Cox M. M. (2013): Lehninger Principles of Biochemistry. W. H. Freeman, 2013.ISBN 978-1-4641-0962-1.

Vanjski linkovi

• EC 4 Introduction from the Department of Chemistry at Queen Mary, University of London