Josip II, car Svetog Rimskog Carstva

Josip II (Joseph Benedikt Anton Michael Adam; 13. mart 1741 – 20. februar 1790) bio je car Svetog Rimskog Carstva od 1765. do 1790. i vladar Habsburških posjeda od 1780. do 1790. Bio je najstariji sin Franje I i njegove supruge Marije Terezije, te brat Marije Antoanete. Kao zagovornik prosvijećenog apsolutizma, njegove reforme su kulminirale krajnjim neuspjehom modernizacije carstva. Rangiran je zajedno sa Katarinom Velikom i Fridrikom Velikim kao jedan od tri velika prosvjetitelja. Njegova politika je bila poznata kao Josefinizam. Umro je bez sinova i naslijedio ga je mlađi brat Leopold.

Josip II
Kralj Njemačke
Vladavina	27. mart 1764. - 20. februar 1790.
Prethodnik	Franjo I
Nasljednik	Leopold II
Krunidba	3. april 1764.
Car Svetog Rimskog Carstva
Vladavina	18. august 1765. - 20. februar 1790.
Prethodnik	Franjo I
Nasljednik	Leopold II
Nadvojvoda Austrije
Vladavina	18. august 1765. - 20. februar 1790.
Prethodnik	Franjo I
Nasljednik	Leopold VII
Kralj Ugarske i Češke
Vladavina	29. novembar 1780. - 20. februar 1790.
Prethodnik	Marija Terezija
Nasljednik	Leopold II
Supružnik	Izabela Marija Parmska Marija Josipa Bavarska
Djeca	Nadvojvotkinja Marija Terezija Nadvojvotkinja Marija Kristina
Dinastija	Habsburg-Lotaringija
Otac	Franjo I, car Svetog Rimskog Carstva
Majka	Marija Terezija Austrijska
Rođenje	13. mart 1741. Beč, Austrija
Smrt	20. februar 1790. (u 48. godini) Beč, Austrija

Vladavina s majkom

Rođen je kao treće dijete i prvi sin cara Franje I i carice Marije Terezije. Rođen je za vrijeme Rata za austrijsko naslijeđe, dok se njegova majka borila za svoje pravo da vlada Habsburškom Monarhijom. Nazvala ga je po svetom Josipu, kojem se molila za sina tokom trudnoće, iako je njena majka, Elizabeta Kristina od Braunschweig-Wolfenbüttela, insistirala da mu se da ime Karlo Franjo, po djedu i ocu.

Carsku je krunu naslijedio po očevoj smrti, 1765, ali je de facto vlast dijelio sa majkom. Josip i Marija Terezija su imali različite poglede po pitanju upravljanja ogromnim carstvom, što je često vodilo do neslaganja i prepirki. Odnos između Marije Terezije i Josipa bio je komplikovan zbog razlike u njihovim ličnostima. U usporedbi s Marijom Terezijom, Josip je bio intelektualno superiorniji, ali majčina dominanta ličnost je često izazivala Josipovo povlačenje. I Josip i Marija Terezija su često prijetili da će abdicirati prilikom svojih prepiranja. U Josipovom interesu je bilo da ona ostane na prijestolju do svoje smrti, jer je tako imao nadređenog kojeg je mogao okrivljavati za svoje neuspjehe, te je tako izbjegavao preuzimanje odgovornosti za svoje postupke.^[1]

Josip je sebe smatrao prosvijetljenim apsolutistom, te je održavao kontakt sa ruskom caricom Katarinom II, koju Marija Terezija nije podnosila. Sinu je prepustila apsolutnu kontrolu nad vojskom po smrti grofa Leopolda Josepha von Dauna.^[2] S ministrima je isplanirao podjelu Poljske uprkos protivljenju Marije Terezije, koju ju je uvjerio da je već kasno odbaciti planove.

Samostalna vladavina

Tek je 1780. smrt dominantne majke Josipu dala punu vladarsku moć. Njegova je vladavina obilježena brojnim reformama. Pri kraju svoje vladavine morao je povući gotovo sve osim one o vjerskoj toleranciji i o pravima kmetova. Nakon posjete Francuskoj i mnogim njenim pokrajinama, upoznajući nove načine života poput republikanstva, odlučio da i u svojoj državi provede neke demokratske reforme. Ukinuo je smrtnu kaznu i bezuspješno pokušao razoriti Osmansko Carstvo.

Ženio se dva puta, Izabelom Marijom Parmskom i Marijom Josipom Bavarskom. S prvom suprugom je imao dvije kćerke koje je nadživio, a s drugom nije imao djece. Naslijedio ga je brat, Leopold II.

Porodično stablo

Preci cara Josipa II

16. Nikola II, vojvoda Lotaringije 8. Karlo V, vojvoda Lotaringije 17. Klaudija Franciska Lorenska 4. Leopold, vojvoda Lotaringije 18. Ferdinand III, car Svetog Rimskog Carstva 9. Eleonora Marija Josipa Austrijska 19. Eleonora Gonzaga 2. Franjo I, car Svetog Rimskog Carstva 20. Luj XIII, kralj Francuske 10. Filip I Orleanski 21. Ana Kastiljska 5. Elizabeta Šarlota Orleanska 22. Karlo I Ludovik Palatinski 11. Elizabeta Šarlota od Simmerna 23. Karla od Hesse-Cassela 1. Josip II, car Svetog Rimskog Carstva 24. Ferdinand III, car Svetog Rimskog Carstva (= 18) 12. Leopold I, car Svetog Rimskog Carstva 25. Marija Ana Kastiljska 6. Karlo VI, car Svetog Rimskog Carstva 26. Filip Vilim, izbornik Palatinata 13. Eleonora-Magdalena od Neuburga 27. Elizabeta Amalija od Hesse-Darmstadta 3. Marija Terezija Austrijska 28. Antonije Ulrik, vojvoda Braunschweig-Wolfenbüttela 14. Ludovik Rudolf, vojvoda Braunschweig-Lüneburga 29. Elizabeta od Schleswig-Holstein-Sønderburg-Norburga 7. Elizabeta Kristina od Braunschweig-Wolfenbüttela 30. Albert Ernest I, knez Oettingen-Oettingena 15. Kristina Ludovika od Oettingen-Oettingena 31. Kristina Fridrika od Württemburga

Prethodnik: Franjo I	Vojvoda Tešina 1765–1766	Nasljednik: Marija Kristina i Albert
	Car Svetog Rimskog Carstva 1765–1790	Nasljednik: Leopold II
Prethodnik: Marija Terezija	Kralj Ugarske, Hrvatske, Češke, Lodomerije i Galicije; nadvojvoda Austrije 1780–1790

Bibliografija

• Browning, Reed: The War of the Austrian Succession Palgrave Macmillan 1995 ISBN 0-312-12561-5
• Crankshaw, Edward: Maria Theresa, Longman publishers 1969
• Dawson Beales, Derek Edward: Joseph II: In the shadow of Maria Theresa, 1741-1780

Reference

1. Dawson Beales, 183-184.
2. Crankshaw, 268, 271.