Vallenato

Ar vallenato , pe musica vallenata, zo un doare-seniñ eus Colombia, ha da gentañ-penn eus arvor ar Mor Karib, e proviñs kozh Padilla (hiriv rannet etre meur a zepartamant). Levezonet eo gant enbroidi europat, evel an Alamaned a zegasas an akordeoñs da Riohacha, e La Guajira, e dibenn an XIXvet kantved.

Douaroniezh

Kavell ar sonerezh a vije e proviñs kozh Padilla (hiriv kreisteiz La Guajira, hanternoz Cesar ha reter Magdalena) hag un doare damzisheñvel eus Bolívar, Sucre ha Córdoba. Hiziv avat eo un doare-seniñ broadel er vro, ha klevet e vez kenkoulz all bremañ e Venezuela, Panamá, Ecuador ha Mec'hiko. Tri benveg aroueziek zo : an akordeoñs diatonek, ar guacharaca , hag an taboulin bihan anvet caja , e lêr gavr. An tonioù zo renket e meur a rumm: paseo, merengue, puya, son ha tambora.

Orin

Dont a ra an anv eus El Valle (an draonienn), dre ma teufe ar vallenato eus kêr Valledupar (diwar Valle de Upar).

Liesdoare

Meur a zoare vallenato zo, ken e vez lavaret an anv-se un tamm eus n'eus forzh petra gant ma vo akordeoñs e-barzh. Koulskoude, hervez ar c'hiz kozh, n'eus nemet pevar doare : ar paseo, merengue, puya ha son. Levezonet eo an tonioù-se gant luskoù karib hag afrikan koshoc'h egeto, gwrizioù spagnol zo ivez. Eus ar meskaj ez eus deuet ur sonerezh a zo broadel, hervez kalz a dud er vro, kenkoulz evel cumbia.

Kanerien

Sed un nebeud kanerien ha sonerien vallenato:

Romualdo Brito,
Guillermo Buitrago,
Alejo Duran,
Diomedes Díaz,
Enrique Díaz,
Luis Enrique Martínez
Lorenzo Morales
Jorge Oñate
Rafael Orozco Maestre
Abel Antonio Villa
Emiliano Zuleta
Ana del castillo
Jesús Manuel Estrada

Liammoù diavaez

Isabel Sofía Picón, 13 vloaz, o seniñ vallenato gant an akordeoñs: [], hag [].

Pennadoù kar

Guillermo de Jesús Buitrago Enríquez
Rafael Escalona
Emiliano Zuleta
Roberto Torres