From Wikipedia, the free encyclopedia
Ar ger poc’han (benel : ur boc’han, ur boc’hanig ; liester : poc'haned) a ya da envel meur a evn-mor eus ar c’herentiad Alcidae, dreist-holl re ar genad Fratercula (latin evit "frer bihan", un anv roet dezho abalamour da livioù gwenn ha du o fluñv moarvat, hag a zegas da soñj ur gwiskamant manac'h). Liesliv e vez o figos da vare ar gouennañ. Bevañ a reont a-stroll hag ober o neizh e douarennoù alies.
| |||
|---|---|---|---|
 Fratercula arctica | |||
| Rummatadur filogenetek | |||
| Riezad : | Animalia | ||
| Skourrad : | Chordata | ||
| Kevrennad : | Aves | ||
| Urzhad : | Charadriiformes | ||
| Kerentiad : | Alcidae | ||
| Genad : | Fratercula | ||
| Anv skiantel | |||
| Fratercula Brisson, 1760 | |||
D'ar vevoniezh   e tenn ar pennad-mañ. | |||
Anvioù all a vez roet d'al labous-mor : pogan e Bro-Leon, kornefich (korfiched el liester) e Perroz-Gireg, ha godez (godizi el liester)[1].
Tri spesad a c’heller digemmañ[2].
Bremañ e lakaer ivez e-touez ar poc'haned (hag a vez lakaet ivez e-touez ar godoged) :
Ul labous heverk eo ar poc’han boutin gant e bigos tev, e stumm un tric’horn, ha livet-flamm da vare ar gouennañ (ruz, glas-teñval ha melen). Abalamour d’al livioù-se e vez lesanvet peroked-mor. Postek eo, gant ur penn brazik ha berr, ul lost berr ivez hag ur c’horf krenn. Ruz e vez ar pavioù palvezek e-pad an hañv ha melen e vezont e-pad ar goañv.
Un tregont kantimetr bennak eo hed e gorf ha betek 60 cm e hed-eskell. Gellout a ra bevañ betek 22 vloaz.
Du eo pluñv ar c’hein, ar gouzoug hag an divaskell. Gwenn eo ar c’hof ha kostezioù ar penn. Liv ruz zo tro-dro d’an daoulagad.
Gant o divaskell berr met kreñv e nijont un 10 metr bennak a-us ar mor, ar pezh a zo uhel a-walc'h pa geñverier gant evned all ar c'herentiad (war-dro 1,60 metr a-us an dour)[4]. Pa vezont o neuial dindan an dour ec'h implijont o divaskell evit en em embreger ha n’eo ket o favioù.
Kalz a amzer a dremen ar poc’haned en donvor met neizhiañ a reont war an aodoù evel-just.
| Tiriadoù ar poc'haned hervez ar spesad | ||
|---|---|---|
| ||
|
| ||
Neizhañ a ra ar poc'haned e miz Mae-Mezheven war an inizi, an tornaodoù hag an tevinier goloet a c'heot, en ur c'haridenn toullet ganto o-unan pe en ur riboul dilezet gant ur c'honifl. Ne bourchasont tost da vat netra evit sevel o neizh.
Ne vez nemet ur vi gwenn-sklaer, marrellet a darchoù teñval. Maget e vez ar boc'hanig yaouank e-pad war-dro 5 sizhun e-barzh ar c'haridenn ha neuze e kuita an neizh en noz.
Evel kalz a evned-mor eus ar c’herentiad Alcidae en em vag ar poched diwar pesked ha blotviled bihan tapet ganto dre splujañ er mor. Boueta a reont o floged diwar pesked bihan evel talareged ha gliziged. Gouest int da zerc'hel eus 10 betek 30 pesk bihan a-dreuz o figos (a-wechoù meur a zousennad), abalamour d’ar c’haledennoù dantek a zo war o zeod. Gant se e c’hellont chom pell amzer o pesketa, a-raok dont en-dro d’o neizh da zegas meur a besk d’o floged.
Setu amañ statud mirerezh ar poc'haned hervez Listenn Ruz ar Spesadoù en Arvar bet embannet gant an International Union for Conservation of Nature (IUCN) e 2024.
Un digresk bras zo bet e poblañs Fratercula arctica en Europa abalamour ma 'z eus bet krennet war o annezioù a-hed an XIXvet kantved betek deroù an XXvet kantved. Hemolc'het e vez ar poc'haned evit o vioù, o fluñv hag o c'hig e Faero hag en Island.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
.jpg)
