From Wikipedia, the free encyclopedia
Impalaeriezh trevadennel Alamagn a c’hoarvez eus hollad trevadennoù an impalaeriezh krouet goude unvanidigezh Alamagn e 1871. Fin a voe dezhañ goude ar Brezel bed kentañ.
Iskevrennad eus | rannvro istorel |
---|---|
Deiziad krouiñ | 1884 |
Anv er yezh a orin | Deutsches Kolonialreich |
Stad | Impalaeriezh alaman |
Kêr-benn | Berlin |
Daveennoù douaroniel | 52°31′0″N 13°23′0″E |
Perc'hennet gant | Impalaeriezh alaman |
Deiziad divodadur | 1920 |
Un nebeud trevadennoù a oa bet klasket sevel kerkent hag ar XVIvet kantved : ar familh bankerien Welser, eus Augsburg, a glaskas trevadenniñ douaroù zo bremañ e Venezuela, etre 1528 and 1556. Un nebeud trevadennoù a oa bet klasket sevel er XVIIvet kantved, da skouer, gant Stad Brandenburg, deuet da vezañ Prusia, war aodoù Afrika (enez Arguin, dirak Maouritania, pe en Aod an Aour, anvet bremañ Ghana). Liammoù kenwerzhel o doa Alamaned eus meur a briñselezh, dugelezh pe gontelezh gant a bep seurt broioù pell, met evit gwir ne zeraouas an trevadenniñ a-vras gant an Alamaned nemet goude unanidigezh Alamagn e 1871. Diwezhat e oa Alamagn o tont war « marc’had » an trevadennoù : ar braz eus Afrika a oa bet rannet dija etre ar C'hallaoued hag ar Saozon. Fellout a rae da Alamagn koulskoude sevel un impalaeriezh tramor, da zerc’hel penn d’ar galloudoù bras-se. Dindan ren Bismarck e voe savet an trevadennoù kentañ gant Alamagn, a oa o sevel ivez ar g-Kaiserlichen Marine (Morlu an Impalaer).
En em staliañ a reas Alamaned e Mervent Afrika (Namibia hiziv an deiz) e 1883, e Kameroun hag e Togo e 1884, hag e Tanganyika (Tanzania hiziv an deiz) hag e Ruanda-Urundi e 1885. Krouet e voe an Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft (D.O.A.G.), hag en em staliañ a reas en Afrika ar Reter, goude ma ve bet an ergerzher alaman Carl Peters o sinañ emglevioù gant meur a bobl eus ar broioù-se. En ur ober un nebeud mizioù hepken en em gavas Alamagn e penn un impalaeriezh trevadennel pemp gwech kement hag an douaroù alaman en Europa, met poblet distank.
A-enep an trevadenniñ-se e savas ar stadoù bras all, evel Breizh-Veur ha Frañs, hag ivez ar pobloù henvroat. E su kevandir Afrika e oa tenn an traoù, dreist-holl, pa glaske kompagnunezhioù mengleuziañ alaman en em ziazezañ eno, tra ma klaske Breizh-Veur astenn he galloud ivez. Un emglev a voe sinet e 1898, evit ma chomfe neptu Alamagn en Eil brezel ar Voered.
Ar bobl Herero a glaskas en em sevel ouzh an Alamaned e Mervent Afrika e 1904. Mouget e voe o emsavadeg er gwad. E-pad ar brezel-se e voe digoret kampoù-bac'h gant an Alamaned, war skouer ar re a oa bet digoret gant ar Saozon e-pad o brezel a-enep ar Voered.
E 1888-1890 e voe jeu etre Alamagn Bismarck hag ar Rouantelezh Unanet, diwar-benn an harzoù etre o zrevadenn e Tanganyka ha sultanelezh Zanzibar, gwarezet gant Breizh-Veur. E 1911 e voe bec’h adarre, etre Frañs hag Alamagn ar wech-mañ, abalamour ma felle d’an eil ha d’eben lakaat he c’hrabanoù war Maroko. Plegañ a reas Alamagn, en eskemm ouzh astenn he douaroù e Kameroun diwar-goust tiriadoù gall an Oubangi-Chari, Kongo ha Gabon.
Alamagn a astennas he gwarezveli war aod bae Jiaozhou e 1898, gant kêr Qingdao. Levezon he doa war ar vro tro-dro, rannvro Shandong a-bezh ha traoñienn ar stêr Huang He.
Alamagn a daolas troad ivez war inizi ar Meurvor Habask. Aloubet e voe ganto an enezeg a voe badezet enezeg Bismarck e 1884, ha norzh un enezeg all, an inizi Solomon e 1885. Dindan gwarezveli Alamagn e tremenas inizi an hanternoz, tra ma voe lakaet inizi ar c’hreisteiz dindan veli Breizh-Veur e 1893. Diwezhatoc'h e voe staget inizi an hanternoz ouzh gwarezveli Breizh-Veur ivez, gant un emglev sinet e 1899, war-bouez an div enezenn vrasañ, enez Bougainville hag enez Buka,a chome e dalc'h Alamagn. Gant Alamagn ivez e voe aloubet inizi all ivez evel an inizi Samoa, an Inizi Mariana, an Inizi Karolina, biz Ginea-Nevez adalek 1899. An Inizi Marshall a voe trevadennet e 1885 ha Nauru e 1888.
E-pad ar Brezel bed kentañ e voe aloubet ar braz eus trevadennoù Alamagn gant ar Gevredidi. Lod eus an emgannoù a gendalc’has goude arsav-brezel an 11 a viz Du 1918. Feur-emglev Versailhez, e 1919, a lakaas fin da Impalaeriezh trevadennel Alamagn.
Rannet e voe trevadennoù Alamagn etre ar galloudoù a oa bet trec'h.
Gant Kevre ar Broadoù e oa bet fiziet an douaroù-se e Breizh-Veur.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.