From Wikipedia, the free encyclopedia
Pendéng Kuiper (/ˈkaɪpər, ˈkʊɪ-/)[1] adalah sabuah piringan lingkar bintang nang ada diluar sistém tata surya, mambantang matan orbit planet Neptunus di 30 satuan astronomi (AU) sampai ka kisaran 50 AU matan Matahari.[2] Pendéng Kuiper ngini mirip nang kaya pendéng asteroit, tapi taganal – 20 kali lipat ligarnya wan 20–200 kali lipat massanya.[3][4] Kaya pendéng asteroit nang tardiri matan banda-banda nang halus atawa sisa-sisa matan tabantuknya tata surya. Amun kabanyakan asteroit tardiri matan batu wan lugam, pendéng kuiper kabanyakannya tardiri matan volati baku (disambat "es"), nang kaya metana, amonia, wan banyu. Pendéng kuiper marupakan rumah gasan talu planet kihit nang diakui sacara rasmi: Pluto, Haumea wan Makemake. Sapalihan bulan di tata surya, nang kaya bulannya Neptunus nang bangaran Triton wan bulannya Zuhal nang bangaran Phobe, kamungkinan baasal matan dairah ngitu.[5][6]
Pas tahun 2006, buhan astronom manamuakan cakram dabu nang mirip lawan pendéng Kuiper di sambilan bintang lain pada Matahari. Cakram ngini tabagi manjadi dua kataguri: pendéng ligar, nang jari-jarinya sakitara 50 AU wan kakimpitan pendéng (tentatif nang kaya tata surya) lawan jari-jari di kisaran 20 wan 30 AU lawan baisi batas nang relatif tajam.[7] Di luar pada inj, 15–20% bintang nang kaya Matahari baisi kalabihan infrahabang nang taitihi, nang manampaiakan struktur ganal nang kaya pendéng Kuiper.[8] Kabanyakannya, cakram debris nang ada di bintang nang lain baisi umur nang masih anum, tapi dua buting foto disubalah kanan nang diambil teleskop luar angkasa Hubble pas Januari 2006, manandakan umur nang lumayan tuha (sakitar 300 miliar tahun) gasan masuk ka konfigurasi stabil. Gambar di subalah kiwa marupakan "tampilan atas" matan ligar pendéng wan gambar disubalah kanan marupakan "tampilan higa" matan kakimpitan pendéng.[7][9] Simulasi komputer matan dabu di pendéng Kuiper manandakan kamungkinan pas masih anum, pendéng Kuiper kamungkinan bantuknya nang kaya cincin kimpit nang talihat di sakitar bintang nang masih ta'anum .[10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.