Сярэднячэшскі край

Сярэднячэшскі край (чэшск.: Středočeský kraj) — адміністрацыйная адзінка Чэшскай рэспублікі, размешчаная ў цэнтральнай часткі гістарычнай вобласці Багемія, не ўключаючы сталіцу Прагу. Тым не менш, органы кіравання Сярэднячэшскага края знаходзяцца ў Празе. Мяжуе на поўначы з Ліберацкім краем, на паўночным усходзе з Кралавеградзецкім краем, на ўсходзе з Пардубіцкім краем, на паўднёвым усходзе з краем Высачына, на поўдні з Паўднёвачэшскім краем, на паўднёвым захадзе з Пльзенскім краем і на паўночным захадзе з Усцецкім краем.

Сярэднячэшскі край
чэшск.: Středočeský kraj
Герб Сцяг
Краіна	Чэхія
Статус	Край
Уваходзіць у	Чэхія
Уключае	12 раёнаў
Адміністрацыйны цэнтр	Прага
Дата ўтварэння	1 ліпеня 1960 года
Гетман	Зузана Мораўчыкава
Насельніцтва (2011)	1 289 211 чалавек
Шчыльнасць	117,04 чал./км²
Плошча	11 015 км²
Вышыня над узроўнем мора  • Найвышэйшы пункт	865 м
Часавы пояс	CET (UTC+1, улетку UTC+2)
Код ISO 3166-2	CZ-ST
Код аўтам. нумароў	S
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Геаграфія

Сярэднячэшскі край размешчаны ў так званым «Багемскім катле». На поўначы і ўсходзе края мясцовасць раўнінная, на поўдні і паўднёвым захадзе распасціраюцца ўзгоркі. Самы высокі пункт — Ток (Tok) — 864 метраў над узроўнем мора, самы нізкі пункт знаходзіцца на беразе Лабы (Эльбы) у раёне Мельнік з вышынёй 153 метра над узроўнем мора. 61 % плошчы края заняты сельскагаспадарчымі ўгоддзямі. На большай частцы тэрыторыі края, за выключэннем гарыстай мясцовасці на поўдні, урадлівыя чарназёмныя глебы з высокім утрыманнем перагною. У пагорыстай мясцовасці пераважаюць пясчаныя глебы. 28 % тэрыторыі края займаюць лясы. У той час як у паўночнай частцы рэгіёна лясы галоўным чынам былі высечаны, каб выкарыстаць зямлю для патрэб сельскай гаспадаркі, у даліне ракі Сазавы і ў Рожміталі захаваліся лясныя масівы.

Па тэрыторыі края працякаюць наступныя рэкі:

• Лаба (Эльба)
• Влтава
• Сазава
• Бераўнка
• Ізера

У Сярэднячэшскім краі, асабліва ў далінах рэк Влтавы і Лабы, досыць цёплы і спрыяльны для сельскай гаспадаркі клімат.

Гісторыя

Край утвораны 1 ліпеня 1960 года законам рэспублікі Чэхаславакія № 36/1960 СЗ «Аб тэрытарыяльным падзеле дзяржавы», прынятым 11 красавіка 1960 года. З 1 студзеня 2000 года паралельна існуе аўтаномная адміністрацыйная адзінка з тымі ж назвай і тэрыторыяй. Сярэднячэшскі край пакрывае значную частку тэрыторыі Пражскага края, які існаваў у 1949—1960 гадах.

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйная карта края

Край падзяляецца на 12 раёнаў.

Раён	Насельніцтва, чал. (2011)	Плошча, км²
Бенешаў	95 459	1474,71
Бераўн	86 160	661,91
Кладна	158 799	719,61
Колін	96 001	743,57
Кутна-Гора	73 404	916,93
Мельнік	104 659	701,08
Млада-Болеслаў	123 659	1022,83
Німбурк	94 884	850,07
Прага-ўсход	157 146	754,91
Прага-захад	131 231	580,63
Пршыбрам	112 816	1692,05
Ракаўнік	54 993	896,3

Паводле перапісу насельніцтва 2011 года^[1]:

Усяго	Жанчын	Мужчын
1 289 211 (100 %)	651 959 (50,57 %)	637 252 (49,43 %)

Найбольшую плошчу займае раён Пршыбрам (15 % ад плошчы края), меншы па плошчы — Прага-захад (5 % ад плошчы). Паводле даных за 2005 год у краі знаходзілася 1146 населеных пунктаў, большая частка з якіх — на тэрыторыі раёна Млада-Болеслаў (123), меншая — у раёне Мельнік (70).

У Сярэднячэшскім краі няма буйных мегаполісаў. 43 % усяго насельніцтва рэгіёна пражывае ў населеных пунктах з колькасцю жыхароў меней 2000.

Эканоміка

У краі развіта як сельская гаспадарка, так і прамысловая вытворчасць. Асноўным сельскагаспадарчым раёнам з’яўляецца даліна ракі Лабы, у якой вырошчваюць пшаніцу, цукровы бурак, гародніну, садавіну.

У Млада-Болеславе знаходзіцца завод па вытворчасці аўтамабіляў «Шкода» (чэшск.: Škoda). Акрамя таго, у краі маецца яшчэ некалькі буйных машынабудаўнічых прадпрыемстваў, прадпрыемствы хімічнай прамысловасці (чэшск.: Spolana), харчовая, паліграфічная прамысловасць, вытворчасць шкла і керамікі. У раёне Кладна ажыццяўляецца здабыча вуглю і вытворчасць сталі.

У рэгіёне таксама развіта сфера паслуг, гандаль, культура і спорт.

Транспарт

Сярэднячэшскі край нароўні з Прагай мае самую шчыльную транспартную сетку ў Чэхіі. Нароўні з аўтамабільным і чыгуначным транспартам вялікае значэнне мае рачное суднаходства. Прыкладна тры чвэрці ўсіх перавозак водным транспартам у краіне даводзяцца на долю Сярэднячэшскага края.

У наваколлях Прагі пасажырскія перавозкі ажыццяўляюцца прыгараднымі цягнікамі.

Турызм

На тэрыторыі Сярэднячэшскага края размешчаны шэраг турыстычных славутасцей, у тым ліку помнікі культуры, прызнаныя сусветнай спадчынай ЮНЕСКА (у горадзе Кутна-Гора — Касцёл Святой Барбары, Влашскі Двор і Седлец). Папулярны сярод турыстаў таксама каралеўскі замак Карлштэйн, заснаваны чэшскім каралём і імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі Карлам IV. Акрамя таго, на тэрыторыі края знаходзяцца сярэдневяковыя замкі Кршываклат у наваколлях Ракаўніка, Чэскі-Штэрнберк, Конапіштэ (былая рэзідэнцыя эрцгерцага і спадчынніка аўстра-венгерскага прастола Франца Фердынанда), крэпасць Кокаржын каля горада Мельнік, замак Ланы.

У наваколлях Кршываклата размешчаны прыродны парк і біясферны запаведнік, ахоўнымі прыроднымі тэрыторыямі з’яўляюцца таксама прыродныя паркі Кокаржын, Чэскі-Крас і Чэскі-Рай.

На рэках Сазава, Бераўнка і Влтава размешчаны цэнтры воднага турызму.

Зноскі

1. Перапіс насельніцтва Чэхіі (2011)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сярэднячэшскі край
• Афіцыйны сайт адміністрацыі края Архівавана 5 лютага 2015.