Праспект Андрашы

Праспект А́ндрашы (венг.: Andrássy út) — парадны праспект венгерскай сталіцы. За сваё велічнае элегантнае аблічча праспект завуць будапешцкімі Елісейскімі Палямі. Носіць імя міністра замежных спраў Аўстра-Венгрыі Дзьюлы Андрашы. Праспект даўжынёй 2,5 км злучае плошчу Ферэнца Дэака з плошчай Герояў і Гарадскім паркам. Пад праспектам Андрашы пракладзена першая галіна найстарэйшага ў кантынентальнай Еўропе метрапалітэна.

Праспект Андрашы ў 1896 годзе. Злева — будынак опернага тэатра

Праспект Андрашы быў пабудаваны ў сувязі са святкаваннем тысячагоддзя здабыцця венграмі радзімы, якое адзначалася ў 1896 годзе, па грандыёзным праекце архітэктара Міклаша Ібля з прыцягненнем шматлікіх знакамітых архітэктараў таго часу, у тым ліку Эдзёна Лехнера. Праект прадугледжваў знос больш за дзвесце дамоў і замену іх новымі, выкананымі ў псеўдагістарычным стылі, а рэалізацыя праекта заняла сорак гадоў. У 1885 годзе новы праспект у Пешце стаў адной з самых пампезных вуліц Еўропы. Праспект некалькі разоў змяняў сваю назву: першапачатковы Радыяльны праспект спачатку быў пераназваны ў праспект Андрашы, затым пасля Другой сусветнай вайны насіў імя Сталіна. У рэвалюцыйным 1956 годзе быў пераназваны ў праспект Моладзі, а далей аж да 1989 года зваўся праспектам Народнай рэспублікі. У 2002 годзе праспект Андрашы быў унесены ў Спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Асноўныя славутасці

• Музей пошты
• Венгерскі дзяржаўны оперны тэатр
• Дзяржаўны лялечны тэатр
• Палац Дрэкслера
• Мемарыяльны музей Ферэнца Ліста
• Музычная акадэмія Ферэнца Ліста
• Музей Эрнста
• Музей усходнеазіяцкага мастацтва імя Ферэнца Хопа
• Дом-музей Золтана Кодая
• Венгерскі ўніверсітэт выяўленчых мастацтваў
• Музей тэрору

Гл. таксама

• Архітэктура Венгрыі

Літаратура

Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 400 рус. • англ. • фр.

• Венгрия. Издательство «Вокруг света», 2009 ISBN 978-5-98652-226-5
• Михаэль Херл. Будапешт. Издательство Polyglott, 1996 ISBN 5-88395-021-3

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Праспект Андрашы