Лісты апостала Паўла або Лісты Паўла - трынаццаць кніг Новага Запавету, якія маюць імя Паўла (грэч. Παῦλος) у якасці першага слова, такім чынам, сцвярджаючы аўтарства апостала Паўла. Некаторыя з гэтых лістоў з'яўляюцца аднымі з самых ранніх захаваўшыхся хрысціянскіх дакументаў. Яны даюць уяўленне аб вераваннях і супярэчнасцях ранняга хрысціянства і, як частка канону Новага Запавету, яны таксама былі і працягваюць заставацца асноўнай для хрысціянскага багаслоўя і хрысціянскай этыкі. Ліст да Яўрэяў традыцыйна адносяць да аўтарства Паўла, хоць там няма яго імя.

Лісты апостала Паўла, як правіла, змяшчаюць паміж Кнігай Дзеянняў Апосталаў і лістамі апосталаў, хоць у некаторых манускрыптах лісты апостала Паўла змешчаюць ў канцы Новага Запавету.

Лісты апостала Паўла таксама каштоўныя згадкай асабістага жыцця апостала. Павел называе шмат людзей па імяні, часта даючы падрабязную інфармацыю аб коштоўнасці гэтых сяброўскіх адносін і заахвочванні, якое яны яму далі.

Спіс лістоў апостала Паўла

Усе гэтыя лісты прадстаўляюць Паўла, як аўтара. Большасць даследчыкаў ўключаюць ананімны Ліст да Яўрэяў да твораў апостала Паўла, але аўтарства Ліста да Яўрэяў некаторымі даследчыкамі аспрэчваецца.

Раней у многіх кодэксах і рукапісах Новага Запавету Ліст да Яўбрэяў быў размешчаны паміж іншымі лістамі Паўла, цяпер ён змяшчаецца ў канцы кніг Новага Запавету перад кнігай Адкрыцця.

Гістарычнасць лістоў

Некаторыя даследчыкі лічаць, што некалькі лістоў могуць быць псеўдаэпіграфічнымі, гэта значыць, што на самай справе яны маглі быць напісаны не Паўлам з Тарса.

Наступныя 7 лістоў лічацца напісанымі апосталам Паўлам абсалютнай большасцю навукоўцаў (у дужках пазначаны гады напісання ліста):

Наступныя лісты, наконт якіх у некаторых даследчыкаў існуе сумнеў наконт іх аўтарства:

Ананімны ліст да Яўрэяў звычайна адносяць да аўтарства Паўла, хоць наконт аўтарства існуюць пэўныя спрэчкі.

Згубленныя лісты апостала Паўла

У Новым запавеце згадваецца шэраг напісаных лістоў апостала, якія аднак не дайшлі да нашага часу:

  • Першы ліст да Карынфянаў, на які 1Кар. 5:9
  • Суровы ліст, які таксама называюць Трэці ліст да Карынфянаў, пра яго згадваецца ў 2Кар. 2:4 і 2Кар. 7:8-9
  • На больш ранейшы ліст да Эфесянаў спасылаецца Эф. 3:3-4
  • Ліст да Лаадыкійцаў, на яго спасылаецца Кал. 4:16

Некананічныя творы апостала Паўла

Некалькі некананічных лістоў сцвярджаюць або сцвярджалі, што яны былі напісаны Паўлам. Большасць даследчыкаў Бібліі адмаўляюць іх сапраўднасць. Яны ўключаюць у сябе:

  • Трэці ліст да Карынфянаў (некаторы час кананічны ў армянскай праваслаўнай царкве)
  • Ліст да Лаадыкійцаў (знаходзіцца ў Фулдэнцкім Кодексе)
  • Ліст Карынфянаў да Паўла (у адрасаце імя Паўла, сам ліст не напісаны не ім)
  • Ліст да Александрыйцаў

Існуюць таксама творы, якія не з'яўляюцца лістамі, тым не менш, сцвярджаюць, што яны былі напісаны Паўлам. Яны ўключаюць у сябе

  • Дзеянні Паўла і Фёклы
  • Дзеянні Пятра і Паўла
  • Апакаліпсіс Паўла
  • Копцкі Апакаліпсіс Паўла
  • Малітва апостала Паўла
  • Ліст да Сенекі Малодшага

Аўтарства Паўла да гэтых твораў большасцю даследчыкаў адмаўляецца.

Літаратура

  • Aland, Kurt. «The Problem of Anonymity and Pseudonymity in Christian Literature of the First Two Centuries.» Journal of Theological Studies 12 (1961): 39-49.
  • Stowers, Stanley K. Letter Writing in Greco-Roman Antiquity. Library of Early Christianity. Vol. 8. Ed. Wayne A. Meeks. Philadelphia: Westminster, 1989.
  • Wall, Robert W. «Introduction to Epistolary Literature.» New Interpreter’s Bible. Vol. 10. Ed. Leander E. Keck. Nashville: Abingdon, 2002. 369-91.

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Firefox
Wikiwand for Firefox