Міжнароднае агенцтва па атамнай энергіі

МАГАТЭ (анг. IAEA, скар. International Atomic Energy Agency) — міжнародная арганізацыя для развіцця супрацоўніцтва ў галіне мірнага выкарыстання атамнай энергіі. Заснаваная ў 1957 годзе. Штаб-кватэра знаходзіцца ў Вене (Міжнародны Венскі Цэнтр). Агенцтва было створана як незалежная міжурадавая арганізацыя ў сістэме ААН, а са з’яўленнем Дагавора аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі яго праца набыла асаблівае значэнне, бо ДНЯЗ зрабіў абавязковым для кожнай дзяржавы-ўдзельніка заключыць з МАГАТЭ пагадненне аб гарантыях.

Міжнароднае агенцтва па атамнай энергіі
Краіна	Аўстрыя
Адміністрацыйны цэнтр	Вена
Тып арганізацыі	арганізацыя ААН[d] і падкаст[d]
Афіцыйныя мовы	руская[1], англійская, французская, іспанская, арабская і кітайская мова
Заснаванне
Дата заснавання	1957[2]
Колькасць супрацоўнікаў	2 500 чал. (чэрвень 2021)[3]
Матчыная арганізацыя	Арганізацыя Аб’яднаных Нацый
Член у	Digital Preservation Coalition[d][4] International Association of Scientific, Technical, and Medical Publishers[d][5]
Узнагароды
iaea.org (ар.)​ (англ.)​ (фр.)​ (ісп.)​ (руск.)​ (кіт.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мэта работы Агенцтва ў краіне — канстатаваць, што працы у мірнай ядзернай галіне не пераключаюцца на ваенныя мэты. Дзяржава, падпісваючы такое пагадненне нібы гарантуе, што не праводзіць даследаванняў ваеннай накіраванасці, таму гэты дакумент і называецца пагадненнем аб гарантыях. Пры гэтым МАГАТЭ — орган асабліва тэхнічны. Яно не можа даваць палітычнай ацэнкі дзейнасці той ці іншай дзяржавы. МАГАТЭ не мае права будаваць здагадкі — Агенцтва працуе толькі з наяўнымі фактамі, засноўваючы свае высновы выключна на атрыманых выніках інспекцый. Сістэма гарантый МАГАТЭ не можа фізічна перашкодзіць пераключэння ядзернага матэрыялу з мірных мэтаў на ваенныя, а толькі дазваляе выявіць пераключэнне знаходзіцца пад гарантыямі матэрыялу або выкарыстанне не па прызначэнні пастаўленай пад гарантыі ўстаноўкі і ініцыяваць разгляд такіх фактаў у ААН. Пры гэтым высновы Агенцтва адрозніваюцца крайняй асцярогай і карэктнасцю.

У функцыі Агенцтва ўваходзіць:

• заахвочванне даследаванняў і распрацовак па мірным выкарыстанні атамнай энергіі;
• заахвочванне абмену навуковымі дасягненнямі і метадамі;
• фарміраванне і прымяненне сістэмы гарантый таго, што грамадзянскія ядзерныя праграмы і распрацоўкі не будуць выкарыстоўвацца ў ваенных мэтах;
• распрацоўка, усталяванне і адаптацыя норм у галіне аховы здароўя і бяспекі.

Зноскі

1. https://www.iaea.org/ru
2. https://www.iaea.org/about/overview/history
3. https://www.iaea.org/sites/default/files/21/02/iaea-at-a-glance_2021_ger.pdf
4. https://dpconline.org/about/members Праверана 10 верасня 2019.
5. https://www.stm-assoc.org/membership/our-members/ Праверана 21 снежня 2022.