Леаш Яначак

Леаш Яначак (чэшск.: Leoš Janáček, 3 чэрвеня 1854, Хуквальды — 12 жніўня 1928, Острава, Чэхаславакія) — чэшскі кампазітар, музыказнаўца-этнограф і педагог.

Леаш Яначак
чэшск.: Leoš Janáček
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	3 ліпеня 1854(1854-07-03)[1][2][…]
Месца нараджэння	Гуквальды[d], Мараўская марка, Аўстрыйская імперыя[3][4][…]
Дата смерці	12 жніўня 1928(1928-08-12)[5][1][…] (74 гады)
Месца смерці	Острава, Чэхаславакія[5][4] або Moravská Ostrava[d], Moravská Ostrava a Přívoz[d], Острава, Чэхія[6]
Месца пахавання	Цэнтральныя могілкі Брно[d][7]
Краіна	Аўстрыйская імперыя  Чэхаславакія
Бацька	Jiří Janáček[d]
Маці	Amálie Janáčková[d]
Жонка	Zdeňka Janáčková[d][8]
Дзеці	Olga Janáčková[d]
Альма-матар	Лейпцыгская вышэйшая школа музыкі і тэатра
Музычная дзейнасць
Педагог	Pavel Křížkovský[d], Грэгар Іаган Мендэль, František Klácel[d], František Blažek[d], František Zdeněk Skuherský[d], Oscar Paul[d], Leo Grill[d], Ernst Ferdinand Wenzel[d], Wilhelm Rust[d], Josef Dachs[d] і Franz Krenn[d]
Прафесіі	кампазітар, музыказнавец, педагог, дырыжор, лібрэтыст, настаўнік, фалькларыст, музычны крытык, тэарэтык музыкі, рэдактар, хормайстар
Інструменты	арган[d]
Жанры	класічная музыка і опера
Выхаванцы	Rudolf Firkušný[d] і Jaroslav Kvapil[d]
Грамадская дзейнасць
Член у	Sokol[d][9] Sokol Brno I[d][9] Czech Academy of Science and Art[d][6]
Узнагароды	ганаровы доктар Масарыкава ўніверсітэта[d] (1925)
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын настаўніка, вучыўся музыцы ў манастыры Брно, спяваў у манастырскім хоры, затым вучыўся ў Празе, Лейпцыгу і Вене. У 1874 пазнаёміўся ў Празе з А. Дворжакам, знаёмства перайшло ў шматгадовую дружбу. У 1881 Яначак ажаніўся і вярнуўся ў Брно, выкладаў музыку. Заснаваў школу арганістаў, якой кіраваў да 1920 года. Глыбока засвоіў мараўскія песенныя і танцавальныя традыцыі. Стаў найбуйнейшым — разам з Б. Сметанай, Дворжакам і Б. Марціну — кампазітарам Чэхіі.

Прызнанне і спадчына

Музычная акадэмія ў Брно носіць імя Яначака. Фільм Філіпа Каўфмана «Невыносная лёгкасць быцця» (1988 па аднайменным рамане Мілана Кундэры) суправаджаецца фрагментамі розных твораў Яначака.

У Остраве імем Леаша Яначака быў названы міжнародны аэрапорт.

Зноскі

1. Leos Janacek // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Leoš Janáček // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812'></a>
3. The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166'></a>
4. Česká divadelní encyklopedie Праверана 16 красавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106131549'></a>
5. Яначек Леош // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. Vědecká knihovna v Olomouci Leoš Janáček // REGO Праверана 1 красавіка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12342237'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125023568'></a>
7. BillionGraves — 2011.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q37774202'></a>
8. Matriky - ACTA PUBLICA Праверана 5 жніўня 2024.
9. Deník — Vltava Labe Media, 2012. Праверана 9 мая 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11863361'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11157847'></a>

Літаратура

• Hollander H. Leoš Janáček; his life and work. New York: St. Martin's Press, 1963
• Vogel J. Leoš Janáček: a biography. New York: W.W. Norton, 1981
• Beckerman M.B. Janáček and his world. Princeton; Oxford: Princeton UP, 2003
• Rousseau J. Leos Janacek. Arles: Actes sud, 2004.

Спасылкі

• Сайт Архівавана 14 ліпеня 2007. архіва і музея Яначэка ў Брно
• (англ.)
• Сайт Таварыства Яначэка
• Старонка на сайце IMDB
• Леаш Яначак: Ноты твораў на International Music Score Library Project