Валійская мова, уэльская мова або кімрская мова (вал.: Cymraeg або y Gymraeg) — у адрозненне ад валійскай англійскай (варыянту англійскай мовы, што сфарміравалася ва Уэльсе), належыць да брыцкай групы кельцкіх моў, распаўсюджана ў заходняй частцы Брытаніі — Уэльсе (вал.: Cymru), а таксама ў Чубуце, калоніі валійцаў-імігрантаў у рэгіёне Патагонія ў Аргенціне. Родная мова валійцаў. У мінулым была аб’ектам дыскрымінацыі з боку англійскай улады, сёння знаходзіцца пад пагрозай знікнення.
Паводле перапісу 2011 года, 583 000 чалавек, або 20 % насельніцтва, ведае валійскую мову (у параўнанні з 20,8 % у 2001 годзе)[2]. Пры гэтым, паводле перапісу, 25 % жыхароў Уэльса нарадзіліся за яго межамі. Колькасць носьбітаў валійскай мовы ва ўсёй Вялікабрытаніі пэўна невядомая, але яна параўнальна вялікая ў буйных гарадах і ўздоўж мяжы з Уэльсам. Паводле тэлеканала S4C, у 1993 годзе ў Англіі жыло каля 133 000 чалавек, якія разумелі валійскую мову, і каля траціны з іх было засяроджана ў раёне Вялікага Лондана[3]. Акрамя таго, носьбіты валійскай мовы жывуць у Канадзе (3160 чалавек паводле Ethnologue[4]) і ў ЗША (2 655[5]).
Сярод носьбітаў валійскай мовы мала тых, хто не ведае англійскай (не лічачы валійцаў даліны Чубут, для якіх другая мова іспанская)[6]. Аднак, вельмі многія аддаюць перавагу менавіта валійскай мове, а не англійскай. Выбар мовы можа мяняцца залежна ад прадметнай вобласці (з’ява, вядомая ў лінгвістыцы як «код-свічынг», або пераключэнне кодаў).
Станам на 14 сакавіка 2017 года валійскі раздзел Вікіпедыі налічвае 90 873 артыкулаў і займае па гэтым крытэрыі 60 месца з усіх 295 раздзелаў.
Languages of Canada(англ.). Ethnologue.com.— Данные по языкам Канады в онлайн версии Ethnologue.Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011.Праверана 18кастрычніка 2009.
Many Languages, One America: Welsh(англ.)(pdf)(недаступная спасылка). U.S. English Foundation Research.— Данные по валлийскому языку в США.Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011.Праверана 18кастрычніка 2009.
Welsh: A language of United Kingdom(англ.)(недаступная спасылка). Ethnologue.com.— Характеристика валлийского языка в онлайн версии Ethnologue, данные о двуязычности носителей, о валлийском в Аргентине.Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011.Праверана 18кастрычніка 2009.
Граматыкі
Arwyn Watkins T. Welsh // Ball, MJ, Fife, J (ed.) The Celtic Languages. London, N. Y., 1993
King G. A Comprehensive Grammar of Modern Welsh. London, N.Y., 1994
Morris-Jones J. An Elementary Welsh Grammar. Oxford, 1931.
Morris-Jones J. A Welsh Grammar. Historical and Comparative. Oxford, 1977 [1913].
Thomas, P. W. Gramadeg y Gymraeg. Caerdydd, 1996
Thorne, D. A Comprehensive Welsh Grammar. Oxford, 1993
Дыялекты
Arwyn Watkins T. Some phonological features of the Welsh dialect of Llansamlet (West Glamorgan) // Festschrift J. Pokorny. Innsbruck, 1967, pp.315-324.
Fynes-Clynton O. H. The Welsh Vocabulary of the Bangor District. Oxford, 1913.
Ruddock G. E. Rhai enghreifftiau o golli seiniau yn nhafodiaith Hirwaun / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1970, v. 23, pt. 4, pp.295-308.
Sommerfelt A. Studies in Cyfeiliog Welsh. Oslo, 1925.
Sweet H. Spoken North Welsh // Transactions of the Philological Society. London, 1882—1884, pp.409-485.
Thomas B. Cyweiriau iaith siaradwaig o Ddyffryn Afan /Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1980, v. 28, pt. 4, pp.579-592.
Thomas A. R. The linguistic geography of Wales. Cardiff, 1973.
Oftedal M. A new approach to North Welsh vowels // Lochlann. Oslo, 1969, v. 4, pp.243-269.
Даследаванні
Awbery, G. The Syntax of Welsh: A Transformational Study of the Passive. Cambridge, 1976
Ball, M. J., Müller, N. Mutation in Welsh. London, N. Y., 1992
Ball, M. J., Jones, G. E. (ed.). Welsh Phonology: Selected readings. Cardiff, 1984
Borsley, R., Tallerman, M., Willis D. The syntac of Welsh. Oxford: OUP, 2007
Jones R. M. Tympau’r modd mynegol a ffurfiau cwmpasog y ferf / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1966, v. 22, pt. 1, pp.1-15.
Lewis H. The sentence in Welsh. London, 1942.
Roberts, I. Principles and Parameters in a VSO Language: A Case Study in Welsh. Oxford, 2005
Rowlands E. I. Yr ymadrodd berfol / Bulletin of the Board of Celtic Studies, 1976, v. 27, pt. 1, pp.1-22.
Слоўнікі
Evans H. M, Thomas W. O. Geiriadur Newydd — The New Welsh Dictionary. Llandebie, 1953.
Geiriadur Prifysgol Cymru: The Welsh University Dictionary. Caerdydd, 1950 (поўны слоўнік з часу першых помнікаў).
Geiriadur yr Academi (самы вялікі англа-валійскі слоўнік). Caerdydd
King, G. Pocket Modern Welsh Dictionary. Oxford, 2000
Гісторыя мовы
Jackson, K. H. Language and History in Early Britain. Edinburgh, 1954
Lewis, H. Datblygiad yr iaith Gymraeg. Caerdydd, 1931
Simon Evans, D. A Grammar of Middle Welsh. Dublin, 1961
Welsh language statistics(англ.)(недаступная спасылка). Welsh Assembly Goverment.— Агульная статыстыка па валійскай мове.Архівавана з першакрыніцы 13 жніўня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
History and Status of the Welsh Language(англ.)(недаступная спасылка). Oxford University Computing Laboratory(24 верасня 1999).— Агляд гісторыі і бягучага статусу валійскай мовы.Архівавана з першакрыніцы 12 снежня 2005.Праверана 23кастрычніка 2009.
The Centre for Advanced Welsh and Celtic Studies(англ.)(недаступная спасылка). The University of Wales.— Цэнтр паглыбленага вывучэння валійскай мовы і кельталогіі Універсітэта Уэльса.Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
Clwb Malu Cachu(англ.)(недаступная спасылка).— Старонка для тых, хто вывучае валійскую.Архівавана з першакрыніцы 31 кастрычніка 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
Gwybodiadur(англ.)(недаступная спасылка).— (даслоўна, «інфармацыйны») — дае вялікі аб'ём інфармацыі па ўсіх аспектах валійскай мовы.Архівавана з першакрыніцы 6 верасня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
BBC Learn Welsh(англ.)(недаступная спасылка). BBC Wales.— Сайт BBC па вывучэнні валійскай мовы, з курсамі рознага ўзроўня складанасці і анлайн-слоўнікам.Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
BBC Learn Welsh: Grammar(англ.)(недаступная спасылка). BBC Wales.— Граматыка на сайце BBC па вывучэнні валійскай мовы.Архівавана з першакрыніцы 6 жніўня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
A Welsh Course(англ.)(недаступная спасылка). Cardiff School of Computer Science.— Курс валійскай мовы.Архівавана з першакрыніцы 6 жніўня 2011.Праверана 23кастрычніка 2009.
Geiriadur Prifysgol Cymru(англ.)(недаступная спасылка). The University of Wales Centre for Advanced Welsh and Celtic Studies.— Слоўнік валійскай мовы Універсітэта Уэльса, гістарычны слоўнік валійскага (рыхтуецца таксама Другое выданне; першае выданне можна запампаваць на сайце).Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2005.Праверана 23кастрычніка 2009.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.