Цеплавы рухавік

Цеплавы́ рухаві́к — прыстасаванне бесперапыннага дзеяння, якое атрымлівае энергію ў форме цеплыні, якая затым перадаецца наваколлю ў форме работы і, у абавязковым парадку, у форме цеплыні.

Схема прынцыпу працы цеплавога рухавіка

Схематычна цеплавы рухавік можна ўявіць як тры тэрмадынамічныя сістэмы: дзве з іх з’яўляюцца крыніцамі цяпла, а адна — рабочым целам. Падчас тэрмадынамічнага працэсу рабочае цела атрымлівае цяпло ад гарачай крыніцы, далей частка цяпла пераўтвараецца ў механічную работу, а астатняе аддаецца другой (халоднай) крыніцы цяпла.

У цеплавым рухавіку заўсёды здзяйсняецца прамы тэрмадынамічны цыкл (цыкл, у якім да рабочага цела падводзіцца большая колькасць цеплыні пры большай тэмпературы, а адводзіцца меншае пры больш нізкай тэмпературы, розніца гэтых цяплынь роўная здзейсненай рабоце).

Тэорыя

Работа, якая здзяйсняецца рухавіком, роўная:

${\displaystyle A=\left|Q_{H}\right|-\left|Q_{X}\right|}$, дзе:

• ${\displaystyle Q_{H}}$ — колькасць цеплыні, атрыманае ад награвальніка,
• ${\displaystyle Q_{X}}$ — колькасць цеплыні, аддадзенае ахаладжальніку.

Каэфіцыент карыснага дзеяння (ККДз) цеплавога рухавіка разлічваецца як адносіны работы, якая здзяйсняецца рухавіком, да колькасці цеплыні, атрыманай ад награвальніка: ${\displaystyle \eta ={\frac {\left|Q_{H}\right|-\left|Q_{X}\right|}{\left|Q_{H}\right|}}=1-{\frac {\left|Q_{X}\right|}{\left|Q_{H}\right|}}}$

Частка цеплыні пры перадачы непазбежна губляецца, таму ККДз рухавіка меней за 1. Максімальна магчымы ККДз мае рухавік Карно. ККДз рухавіка Карно залежыць толькі ад абсалютных тэмператур награвальніка (${\displaystyle T_{H}}$) і халадзільніка(${\displaystyle T_{X}}$):

${\displaystyle \eta _{K}={T_{H}-T_{X} \over T_{H}}=1-{T_{X} \over T_{H}}}$