Сапфір

Сапфі́р (ад стар.-грэч.: σάπφειρος (sappheiros)^[1] — сіні камень, магчыма, ад іўр.: ספּיר (sapir) або персідскай назвы з тым жа значэннем) — адна з разнавіднасцей мінерала карунд, каштоўны камень розных адценняў, пераважна сіняга колеру. Хімічная формула Al₂O₃ (аксід алюмінія).

Сапфір
Формула	Al2O3
Прымесь	Fe2+, Fe3+, Ti
Фізічныя ўласцівасці
Колер	Сіні і блакітны розных адценняў; бясколерны, ружовы, аранжавы, жоўты, зялёны, фіялетавы, чорны
Колер рысы	Белы
Бляск	Шкляны
Празрыстасць	Празрысты да непразрыстага
Цвёрдасць	9
Спайнасць	Адсутнічае
Злом	Няроўны да ракавістага
Шчыльнасць	3,95 — 4,00 г/см³
Сінгонія	Трыганальная
Аптычныя ўласцівасці
Паказчык пераламлення	1,766 — 1,774
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тэмпература плаўлення 2040 °C. Шчыльнасць 3,93^[2] г/см³. Малярная маса 101,94. Цвёрдасць па шкале Моаса — 9. Празрысты ў інфрачырвоным дыяпазоне да даўжыні хвалі прыкладна 6,5 мкм. Добры дыэлектрык і праваднік гіпергуку^[2].

Сапфіры здабываюць у Індыі, Шры-Ланцы, Тайландзе, Аўстраліі, Кеніі, Калумбіі, ЗША^[3].

Выкарыстанне

Сапфір выкарыстоўваецца пры вырабе прылад вакуумнай тэхнікі, святлафільтраў і святлаводаў. У мікраэлектроніцы ў вытворчасці мікрасхем.

Штучныя сапфіры

Штучныя карунды ўпершыню сінтэзаваны ў 1904 годзе французскім фізікам М. Вернейлем. Сучасныя сінтэтычныя карунды цяжка адрозніць ад прыродных (выкарыстоўваюцца аптычныя, рэнтгенаўскія і спектральныя даследаванні)^[3].

Штучныя сапфіры выкарыстоўваюцца ў лазернай тэхніцы, у вытворчасці вымяральных і авіяцыйных прыбораў, у ювелірнай прамысловасці.

Гл. таксама

• Рубін

Зноскі

1. Слоўнік іншамоўных слоў : у 2 т. / А. М. Булыка. — Мінск : БелЭн, 1999.  — Т. 2 : М—Я. — 1999. — С. . — 736 с. — ISBN 985-11-0153-2.. — С. 350.
2. ФЭС 1983.
3. Сапфир // Энцыклапедыя Кругасвет (руск.)