Радыус

Ра́дыус (лац.: radius — спіца кола, прамень) — адрэзак, які злучае цэнтр акружнасці (ці сферы) з любой кропкай, якая ляжыць на гэтай акружнасці (ці паверхні сферы), а таксама даўжыня гэтага адрэзка. Радыус складае палову дыяметра.

Радыус акружнасці.

Уласцівасці

• Радыус, праведзены ў пункт ${\displaystyle A}$ акружнасці, перпендыкулярны да касальнай лініі акружнасці ў гэтым пункце.
• Радыус, перпендыкулярны хордзе, дзеліць яе напалову.

Злучаныя вызначэнні

• Цэнтральны вугал у акружнасці — гэта вугал, утвораны двума радыусамі.
• Радыус крывізны крывой — радыус акружнасці, якая мае з гэтай крывой дотык другога парадку.

Этымалогія

Слова «радыус» упершыню сустракаецца ў 1569 г. у французскага навукоўца П'ера дэ ла Раме, крыху пазней у Франсуа Віета. Робіцца агульнапрынятым толькі ў канцы XVII стагоддзя.

Абагульненні

Радыусам мноства ${\displaystyle M}$, змешчанага ў метрычнай прасторы з метрыкай ${\displaystyle \rho }$, завецца велічыня ${\displaystyle (\sup _{x,y\in M}\rho (x,y))/2}$. Напрыклад, радыус n-мернага гіперкубу з бокам s роўны

${\displaystyle r={\frac {s}{2}}{\sqrt {n}}.}$

Гл. таксама

• Атамны радыус
• Бораўскі радыус
• Гравітацыйны радыус
• Дэбаеўскі радыус экранавання
• Іонны радыус
• Крысталахімічны радыус
• Радыус інерцыі
• Радыус-вектар
• Радыус паварота
• Радыус папажэння
• Радыус ратацыі