Монафізіцтва

Монафізіцтва (ад стар.-грэч. Μόνος — «толькі адзін, адзіны» + φύσις — «прырода, існасць»), або Еўціхіянства, — хрысталагічная дактрына ў хрысціянстве, якая пастулюе наяўнасць толькі адной, адзінай Боскай прыроды (натуры) у Ісусе Хрысце і адхіляе яго сапраўднае чалавецтва. Прыпісваецца аўтарству канстанцінопальскага архімандрыта Яўціхія (каля 378—454).

Яўціхію, як стваральніку монафізіцтва, прыпісваецца думка, што чалавечая прырода Хрыста, якая ўспрымалася Ім ад Маці, растварылася ў чароўнай прыродзе як кропля мёду ў акіяне і страціла сваё быццё. Такім чынам, прызнанне Ісуса Хрыста толькі Богам і непрызнанне ў ім чалавецтва ўяўляе монафізіцтвам як адну з форм дакетызму. Менавіта таму на працягу некалькіх стагоддзяў Яўціхій анафематстваваўся ў шэрагу іншых вядомых ерэсіярх-докетов. Такі анафематизм захаваўся, у прыватнасці ў «Вызнанне веры» Каталікоса ААЦ Абрагама I Ахбатанеци (607—615): «Анафематствуем Манеса, і Маркіоні, і Бардесана, і Яўціхіеў, якія казалі, што Сын Божы з’явіўся ў свеце прывідна, паводле падабенства і нібыта, і ня ёсць ісціна ўспрыняў цела і душу ад Святой Панны і Багародзіцы».

Пры тым, што Еўціхій быў асуджаны за ерась Канстанцінопальскім саборам у 448 годзе, найменне прыпісваецца яму докетической ерасі монафізіцтва упершыню з’яўляецца толькі ў канцы VII стагоддзя, у палемічных працах Анастасія Сынаітам і папулярызуецца Іаанам Дамаскінам.

Манафізіцтва, як вучэнне якое адмаўляе сапраўднае чалавецтва Езуса Хрыстуса і пачытае яго толькі Богам, ня вызнаецца ніводнай гістарычнай царквой. Гэта значыць, шта гэта вучэнне прызнаецца ерассю і адпрэчваецца усімі без выключэння традыцыйнымі хрысціянскімі канфесіямі, як Халкідонскага багаслоўскай традыцыі (Каталіцкай, Праваслаўнай, пераважнай большасцю пратэстанцкіх цэркваў), так і традыцый нехалкідонскіх (старажытнаўсходнія цэрквы).

Літаратура

Artemi, E., «Mia physis of God Logos sesarkomeni» a)The analysis of this phrase according to Cyril of Alexandria b)The analysis of this phrase according to Apollinaris of Laodicea",Ecclesiastic Faros t. ΟΔ (2003), 293—304. (англ.)
McGrath, Alistair. Historical Theology, An Introduction to the History of Christian Thought. Oxford: Blackwell Publishers. Chapter 1. 1998.
Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.
Davis, Leo Donald, The First Seven Ecumenical Councils (325—787) Their History and Theology, 1983 (Michael Glazier, Wilmington DE), reprinted 1990 (Liturgical Press, Collegeville MN, Theology and Life Series 21, 342 pp., ISBN 978-0-8146-5616-7), chaps. 4-6, pp. 134–257.
Kelly, J.N.D., Early Christian Doctrines, 5th edition 1977 (Continuum, London, 511 pp., ISBN 0-8264-5252-3), chaps. XI—XII, pp. 280–343.
Meyendorff, John (Jean), Christ in Eastern Christian Thought, trans. Dubois, Yves, 1969, 2d ed. 1975 (St. Vladimir’s Seminary, Crestwood NY, 248 pp., ISBN 978-0-88141-867-5), chaps. 1-4, pp. 13–90.
Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. Vol. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. ISBN 978-0-88-141056-3.