Метанол

Метано́л, меты́лавы спірт, карбінол^[1], драўнінны спірт — прасцейшы прадстаўнік аліфатычных насычаных аднаатамных спіртоў, CH₃OH. Упершыню атрыманы Ж. Дзюма и Э. Пеліго.

Метанол
Агульныя
Хім. формула	CH₄O
Фізічныя ўласцівасці
Адн. малек. маса	32,04 а. а. м.
Шчыльнасць	0,7928 г/см³
Тэрмічныя ўласцівасці
Тэмпература плаўлення	−97,88 °C
Тэмпература кіпення	64,509 °C
Класіфікацыя
Рэг. нумар CAS	67-56-1
PubChem	887
Рэг. нумар EINECS	200-659-6
SMILES	CO
RTECS	PC1400000
ChemSpider	864

Бясколерная лёгкарухомая вадкасць з характэрным пахам, падобным да паху этылавага спірту^[2]. Малекулярная маса 32,04 а. а. м. Змешваецца з вадой і арганічнымі растваральнікамі, раствараецца ў хлараформе. Тэмпература плаўлення −97,88 °C. Тэмпература кіпення 64,509 °C. Шчыльнасць 0,7928 г/см³ (пры 20 °C). У прыродзе амаль не сустракаецца у свабодным стане.

Атрыманне

Раней метылавы спірт атрымлівалі метадам сухой перагонкі драўніны. У сучаснасці яго атрымліваюць некалькім хімічнымі метадамі. Асноўным з'яўляецца сінтэз з сумесі аксіду вугляроду(II) (CO) і вадароду ў прысутнасці каталізатараў ZnO, Cr₂O₃ пры тэмпературы 400 °C і ціску 2·10⁷—3·10⁷ Па.

CO + 2 H₂ → CH₃OH

Рэакцыю могуць паскорыць такія каталізатары, як аксід медзі, цынку альбо хрому^[3].

Выкарыстанне

Метанол выкарыстоўваецца ў прамысловасці ў складзе антыфрызаў, растваральнікаў лакаў і фарбаў, у якасці паліва і зыходнай сыравіны ў працэсах атрымання фармальдэгіду, хлорыстага метылу і інш.

Шкоднае ўздзеянне

Метанол з'яўляецца вельмі атрутным рэчывам. Пашкоджвае нервовую і сасудзістую сістэму. У дозах 4—15^[2] мл выклікае слепату і цяжкае атручэнне арганізма чалавека. Смяротная доза для чалавека складае 30—100^[2] мл.

Зноскі

1. Артыкул на сайце ХиМиК.ру (руск.)
2. Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия на сайце ХиМиК.ру (руск.)
3. Pentti Mälkönen: Orgaaninen kemia, s. 83. Otava, 1979. 951-1-05378-7.

Літаратура

• Хімічны слоўнік навучэнца: Дапаможнік для вучняў / Б. Н. Качаргін, В. М. Макарэўскі, Л. Я. Гарнастаева, В. С. Аранская. — Мн.: Народная асвета, 2003. — С. 155. — 287 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-12-0621-8.
• Метиловый спирт // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Артыкул на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• Мини-справочник по химическим веществам на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Метанол