Людамір Міхал Рагоўскі

Людамір Міхал Рагоўскі (польск.: Ludomir Michał Rogowski; 3 кастрычніка 1881, г. Люблін, Польшча — 14 сакавіка 1954, Дуброўнік^[2]) — польскі кампазітар і дырыжор.

Людамір Міхал Рагоўскі
Дата нараджэння	3 кастрычніка 1881(1881-10-03)[1]
Месца нараджэння	Люблін, Люблінскі павет[d], Люблінская губерня, Варшаўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	13 сакавіка 1954(1954-03-13) (72 гады)
Месца смерці	Дуброўнік, Сацыялістычная Рэспубліка Харватыя, СФРЮ
Краіна	Царства Польскае
Альма-матар	Музычны ўніверсітэт імя Фрэдэрыка Шапена (1906)
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар, дырыжор
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Рагоўскі.

Біяграфія

Зялёны дубочак, народная песня. Рагоўскі

Паходзіў з інтэлігентнай польскай сям’і. З малых гадоў будучы кампазітар знаходзіўся ў атмасферы вялікай любові да музыкі. Ягоны бацька, Дамінік Рагоўскі быў скрыпач-аматар, добра граў на скрыпцы, а маці, Караліна Касакоўская, — на фартэпіяна. Яна нарадзілася ў шляхецкай сям’і, якая раней жыла на Віленшчыне. Вядома, што няня Л. Рагоўскага была беларускага паходжання і спявала яму народныя песні. Таленавітае дзіця, ужо ва ўзросце сямі гадоў ён добра ведаў нотную грамату і спрабаваў самастойна сачыняць музыку.

Вучыўся ў Варшаўскім музычным інстытуце (скончыў у 1906), потым у музычных навучальных установах Лейпцыга, Мюнхена, а таксама ў Рыме і Парыжы.

У 1909—1912 гг. працаваў у Вільні, дзе пачаў кіраваць сімфанічным аркестрам, весці заняткі ў школе арганістаў, супрацоўнічаць з беларускім тэатрам Ігната Буйніцкага, а таксама з газетай «Літоўскі кур’ер» у якасці музычнага крытыка і публіцыста.

Са снежня 1926 года жыў і працаваў у Дуброўніку (Харватыя).

Творчасць

У час побыту ў Вільні Людамір Рагоўскі захапіўся беларускім фальклорам, пасябраваў з нашаніўцамі Янкам Купалам, Іванам Луцкевічам і Аляксандрам Уласавым. У 1910 годзе кампазітар паклаў на музыку верш Янкі Купалы «А хто там ідзе?». Верш Купалы з нотамі Рагоўскага газета «Наша ніва» надрукавала асобнай лістоўкай (Вільня, 1910) на беларускай мове і лацінкай, а таксама быў надрукаваны ў «Беларускім календары» на 1910 год.

Творчасць Л. Рагоўскага цесна звязана з беларускай музычнай культурай: ён кіраваў хорам у Беларускім музычна-драматычным гуртку, ствараў музычнае афармленне да спектакляў трупы І. Буйніцкага, склаў «Беларускі песеннік з нотамі для народных і школьных хароў» (выдадзены ў 1911), куды ўключыў і ўласныя апрацоўкі беларускіх народных песень, які адыграў вялікую ролю ў прапагандзе беларускай нацыянальнай песні^[3]. У Вільні была напісана першая частка сімфанічнай «Беларускай рапсодыі» для малога аркестра пад назвай «Беларускі пейзаж». Адбіткі беларускага фальклору адчуваюцца і ў сімфанічным творы «Аблокі» (1912).

Музычная спадчына Л. Рагоўскага складае 7 сімфоній, 7 опер, 3 балеты, у т.л. «Купала» (паст. 1926, Варшава), шэраг сімфанічных паэм, аркестравых сюіт, камерных і харавых твораў, кантаты і квартэты, музыку да спектакляў.

Цікавыя факты

У публікацыі «Нашай Нівы» з 1910 года (3 снежня, № 49) чытаем, што пасля заканчэння сімфанічнага канцэрта кампазітара і дырыжора Людаміра Міхала Рагоўскага ў Вільні (12 лістапада) у знак падзякі за ўклад у развіццё беларускай музыкі «яму былі дадзены на ўспамін… ад арганізатараў беларускага тэатру — беларуская дуда^[4]». Дуду дарыў Ігнат Буйніцкі. Па словах даследчыцы Ірыны Шумскай, калі ў 1911 годзе Міхал Рагоўскі пераяжджаў з Вільні ў Парыж, то ахвяраваў падораныя інструменты ў калекцыю Івана Луцкевіча, якая стала пазней асновай для Беларускага музея ў Вільні. Пасля яго ліквідацыі дуда засталася ў фондзе аднаго з літоўскіх музеяў, пад нумарам LNM EM95. Вядомая як «Дуда Ігната Буйніцкага». Колавая ліра 1809 года, падораная Рагоўскаму падчас таго самага канцэрту, трапіла ў Беларусь і захоўвалася ў зборах Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, адкуль была перададзена Нацыянальнаму музею гісторыі і культуры Беларусі (зараз Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь) у 1957 годзе^[5].

Зноскі

1. Brozović D., Ladan T. Ludomir Michał Rogowski // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619'></a>
2. Rogowski, Ludomir Michał
3. Игнат Буйницкий — «бацька беларускага тэатра» Архівавана 10 мая 2015. (руск.) (недаступная спасылка)
4. https://www.svaboda.org/a/27937897.html
5. «Дудары Глыбоцкага краю» В. Воранаў

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 202. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 45. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя: у 2 т. / пад агульн.рэд. А. В. Сабалеўскага. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т.2. — С. 286.
• Беларускі фальклор : энцыклапедыя : [у 2 т.]. — Мінск, 2005. — Т. 2. — С. 414.
• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 4. Накцюрн — Скальскі. — С. 446. — 742 с. — 9 500 экз.

Спасылкі

• Ludomir Michał Rogowski(недаступная спасылка) (польск.) // Пералік асноўных твораў