Карл Роберт

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Карл I.

Карл Роберт (венг.: Károly Róbert; 1288, Неапаль — 16 ліпеня 1342, Вішэград, Венгрыя) — кароль Венгрыі з 1301 года (1-ы раз), з 10 кастрычніка 1307 года (2-гі раз) (1-я каранацыя 15 чэрвеня 1309 года, 2-я — 27 жніўня 1310 года).

Карл Роберт
венг.: Károly Róbert
Герб Карла Роберта
кароль Венгрыі 12 ліпеня 1312 — 16 ліпеня 1342 (пад імем Карл I Роберт)
Каранацыя	27 жніўня 1310
Папярэднік	Ласла V Чэх
Пераемнік	Людовік I Вялікі
Нараджэнне	1288[1] Неапаль, Неапалітанскае каралеўства[2]
Смерць	16 ліпеня 1342[1] Вішэград, Сэнтэндрэскі яраш[d], медзье Пешт[d], Венгрыя
Месца пахавання	Секешфехерварскі сабор[d] Секешфехервар
Род	Анжу-Сіцылійскі дом[d]
Бацька	Карл Мартэл Анжуйскі
Маці	Клеменцыя Аўстрыйская[d]
Жонка	Марыя Бытамская[d][3], Беатрыса Люксембургская[d][3], Лізавета Польская[d][3] і Марыя Галіцкая[d]
Дзеці	Людовік Венгерскі, Андрэй Венгерскі[d], Стэфан[d], Кацярына Венгерская[d], Каламан Венгерскі[d], Карл Венгерскі[d][4] і Ласла Анжуйскі[d][4]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Паходзіў з неапалітанскай лініі Анжуйскага дому. Карл Роберт быў сынам тытулярнага караля Венгрыі Карла Мартэла Анжуйскага (1271—1295) і Клеменцыі Габсбургскай (1262—1293). Меў дзвюх сясцёр: Беатрысу, дафіну В'енскую і Клеменцыю, якая стала каралевай Францыі.

Атрымаў кіраванне пасля працяглай барацьбы з двума прэтэндэнтамі (Вацлавам III Чэшскім і Атонам III Баварскім), а таксама ўнутранай алігархіяй, якая ўзначальвалася Матэ Чакам, Пятром Пэтуні і Аба Амадэем. Утаймаваў рух баронаў, шмат разоў вёў войны з Венецыяй, якой вымушаны быў саступіць Далмацыю, і з Сербіяй.

У 1327 годзе абвясціў горную рэгалію каралеўскай прэрагатывай.

Заваявальны паход супраць Валахіі (1330) не атрымаўся, а смуты па пераходзе ў спадчыну прастола ў Неапалі паставілі караля і Венгрыю ў цяжкае становішча. Тым не менш, яму атрымалася дамагчыся для свайго сына Андрэя рукі спадчынніцы неапалітанскага прастола Джаванны I, а для Людовіка — абвяшчэнныя яго спадчыннікам польскага караля Казіміра (1339).

Шлюбы

Карл Роберт быў жанаты тройчы:

• з 1306 года Марыя Бытамская (каля1295—1317) — дачка Казіміра Бытамскага і Алены
• з 1318 года Беатрыса Люксембургская (1305—1319) — дачка імператара Генрыха VII і Маргарыты Брабанцкай
• з 1320 года Елізавета Польская (1305—1380) — дачка Уладзіслава Лакеток і Ядзвігі Велікапольскай.

Памяць

Карл Роберт быў намаляваны на банкноце 200 венгерскіх форынтаў.

Зноскі

1. Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #11898831X // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 11 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
3. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
4. Lundy D. R. The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>

Спасылкі

• Карл Роберт // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.