Зося (Пан Тадэвуш)

Сафія Гарэшка — адна з персанажаў эпапеі Адама Міцкевіча «Пан Тадэвуш». Названая ў гонар Сафіі з Мацкевічаў — жонкі Антонія Эдварда Адынца^[1].

А Зося ў лёгкім плацці з галавой адкрытай
Стаяла на двары, высока ўзняўшы сіта;
Каціўся да яе клубок курэй стракатых,
З другога боку — статак пэўнікаў чубатых
(Адам Міцкевіч Пан Тадэвуш, Кніга 5, Звада).

Дачка Эвы Гарэшкі і таго Ваяводы, які разам з жонкай закончыў сваё жыццё дзесьці ў Сібіры. Нарадзілася перад высылкай бацькоў, не пазней за 1795 год. Падчас дзеяння паэмы Зосі павінна было быць 14 гадоў, аднак Суддзя паведамляе, што яна «ўжо вырасла з дзіцяці», а Талімена ў пятай кнізе паэмы кажа Зосі:

Ну, Зося дарагая, ты ўжо забываеш Пра ўзрост і стан свой. Ты ж распачынаеш Год чатырнаццаты, пара кідаць чубаткі - Гульня з курмі ніяк не для арыстакраткі! — Адам Міцкевіч, Пан Тадэвуш, 5 кніга, 103—106 (пераклад Пятра Бітэля)

Так ці інакш, пасля смерці бацькоў выхаванне Зосі было даручана Талімене, сяброўцы памерлай маці, з якой яна доўгі час жыла ў Санкт-Пецярбургу. У пачатку паэмы Зося разам з апякункай з двух год жыве ў Сапліцава, скрытая ад свету, паводле выхаваўчых канцэпцый Талімены.

Дзяўчынка любіць даглядаць гародчык і часта разыгрывае прадстаўленні, знаходзячыся ў атачэнні прыроды. Зося паводле ўспрымання іншых персанажаў паэмы далікатная, добра выхаваная і натуральная паненка, вельмі прыгожая знешне: светлыя валасы (заплеценыя часцей за ўсё ў касу), блакіныя вочы.

У апошнім раздзеле паэмы бярэцца шлюбам з Тадэвушам.

У спектаклі «Пан Тадэвуш» рэжысёра Мікалая Пінігіна (2014) ролю Зосі выконвалі Марта Голубева і Крысціна Казак.

Зноскі

1. Цвірка, К. Тэлемак з-пад Ашмян. Жыццё і творчасць Антонія Эдварда Адынца // Роднае слова. — 1994. — № 3. — С. 9.