Галерый

Гай Галерый Валерый Максіміян (лац.: Gaius Galerius Valerius Maximianus), больш вядомы як Галерый (каля 250-311) — рымскі імператар у 293—311 гадах.

Гай Галерый Валерый Максіміян
лац.: Gaius Galerius Valerius Maximianus
Скульптурная выява галавы Галерыя з парфіру, знойдзенае ў Фелікс Рамуліяна
Рымскі імператар 1 сакавіка 293 — 5 мая 311
Папярэднік	Дыяклетыян і Максіміян Геркулій
Пераемнік	Канстанцін I Вялікі, Ліцыній, Максімін Даза
Нараджэнне	250(0250) Фелікс Ромуліяна
Смерць	5 мая 311(0311-05-05) Дарданія  (ням.)
Месца пахавання	Фесалонікі
Імя пры нараджэнні	лац.: Galerius Maximinus
Бацька	невядома або Дыяклетыян
Маці	Ромула
Жонка	1) імя невядома 2) Галерыя Валерыя
Дзеці	1) сын — Кандыдыян 2) дачка — Валерыя Максіміла  (італ.)
Веравызнанне	Старажытнарымская рэлігія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Галерый быў чалавекам нешляхетнага паходжання з мясцовасці непадалёк ад Сердыкі (сучасная Сафія). Пры імператары Дыяклетыяне служыў старэйшым камандзірам. 1 сакавіка 293 года Дыяклетыян ўсынавіў Галерыя, прызначыўшы яго цэзарам, і выдаў за яго замуж сваю дачку Валерыю. Як суправіцель Галерый атрымаў балканскія правінцыі. У 293—296 гадах ён вёў ваенныя дзеянні на Дунаі супраць сарматаў і готаў, а ў 296—298 гадах ваяваў з персамі ў Арменіі, Сірыі і Месапатаміі. Таксама Галерый актыўна прымаў удзел у арганізаваных Дыяклетыянам грандыёзных ганеннях на хрысціян. У 311 годзе Галерый памёр у Нікамедыі ад раку. У Фесалоніках ён пабудаваў трыўмфальную арку і палац.

Вынікі кіравання

Члены першай тэтрархіі: Дыяклетыян, Максіміян Геркулій, Канстанцый I Хлор і Галерый (парфіравая кампазіцыя «Чатыры тэтрарха», Венецыя)

Пасля смерці Галерыя тэтрархія апынулася ў глыбокім крызісе. Імперыя была падзелена паміж трыма законнымі Аўгустамі — Ліцыніем, Максімінам Дазай і Канстанцінам I, а ў Рыме знаходзіўся чацвёрты Аўгуст — узурпатар Максенцый^[1]. Аднак ужо ніхто не спрабаваў аднавіць ранейшую сістэму кіравання. Правінцыі, якія належалі Галерыю, Ліцыній і Максімін падзялілі паміж сабой з мяжой па Басфору^[1]. У той жа час Максенцый абвясціў вайну Канстанціну на падставе таго, што той, нібы, забіў яго бацьку Максіміяна^[1]. Аднак ніводны з іх не пачаў якіх-небудзь сур’ёзных ваенных дзеянняў. У 311 годзе сфармаваліся два альянсы — у першы ўвайшлі Ліцыній і Канстанцін, а ў другой Максімін і Максенцый^[1]. Пасля загадкавай смерці Дыяклетыяна ў 313 годзе Канстанцін аддаў Максіміяна Геркулія праклёну памяці^[2]. У 312 годзе паміж Канстанцінам і Максенцыем усёткі пачалася вайна. У выніку бітвы ля Мульвійскага моста Максенцый патануў у Тыбры^[3]. Канстанцін і Ліцыній падзялілі імперыю на дзве часткі: Канстанціну дастаўся Захад, а Ліцынію частка Усходу, які не належаў Максіміну.

У 313 годзе Максімін перасек Басфор, але Ліцыній нанёс яму паражэнне пад Адрыянопалем, у выніку чаго Даза быў вымушаны адступіць у Тарс, дзе і сканаў ад хваробы^[4]. Ліцыній замацаваў сваё становішча на Усходзе. Але ў 324 годзе паміж ім і Канстанцінам пачалася вайна, у якой перамог Канстанцін. Трыумф Канстанціна адзначыў сабой канец сістэмы, створанай Дыяклетыянам і Галерыем^[5].

Зноскі

1. Odahl, Charles Matson. Constantine and the Christian Empire. — Routledge, 2004. — ISBN 978-0415174855.
2. Timothy David Barnes. The New Empire of Diocletian and Constantine. — Books on Demand, 1993. — р. 41.
3. Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — р. 72.
4. Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — р. 80.
5. Галерый на сайце imperiumromanum.com

Літаратура

1. William Seston. Dioclétien et la tétrarchie. — Éditions De Boccard, 1946.
2. Jones A. H. M. C. Galerius Valerius Maximianus 9 // Prosopography of the Later Roman Empire / A. H. M. Jones, J. R. Martindale, J. Morris. — Cambridge University Press, 1971. — Vol. I: A.D. 260–395. — P. 574. — ISBN 0-521-07233-6 [2001 reprint].
3. Paul Petit. Histoire générale de l’Empire romain. — Éditions du Seuil, 1974. — ISBN 2020026775.
4. Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — ISBN 978-0802063694.
5. Timothy David Barnes. Constantine and Eusebius. — Harvard University Press, 1981. — ISBN 978-0674165311.
6. Timothy David Barnes. The New Empire of Diocletian and Constantine. — Books on Demand, 1993. — ISBN 978-0783722214.

Спасылкі

• Манеты Галерыя