From Wikipedia, the free encyclopedia
Батанічная ілюстрацыя — мастацтва адлюстравання формы, колеру, дэталей раслін.
Батанічныя ілюстрацыі ў асноўным выконваюцца акварэллю, але таксама выкарыстоўваюцца алейныя фарбы, туш, аловак або камбінацыя розных тэхнік. Выява можа быць у натуральную велічыню або ў маштабе, можа паказваць жыццёвы цыкл і/або асяроддзе росту расліны, абодва бакі лісця, дэталі кветак, бутонаў, насення і каранёвай сістэмы.
Батанічныя ілюстрацыі часта друкуюцца разам з батанічнымі слоўнымі апісаннямі раслін у кнігах, часопісах і іншых навуковых батанічных публікацыях. Некаторыя з іх прадаюцца як творы мастацтва.
Стварэнне такіх ілюстрацый патрабуе ад аўтара-мастака разумення марфалогіі раслін, доступу да прыродных (жывых, натуральных) узораў або гербарыя. Батанічныя ілюстрацыі часцей за ўсё ствараюцца падчас сумеснай працы мастака-ілюстратара і кансультанта-батаніка.
Многія раннія фармакапеі ўключалі выявы раслін. Гэта было зроблена з мэтай лепшага распазнання таго ці іншага віду, звычайна, у лячэбных мэтах. Дакладнае апісанне і малюнак раслін да з’яўлення таксаноміі былі прынцыпова важнымі пры вырабе лекавых прэпаратаў.
Самая ранняя захаваная ілюстраваная батанічная праца «Codex vindobonensis». Гэта копія «De Materia Medica» Дыяскарыда, і была зроблена ў 512 годзе для Анікіі Юліяны, дачкі былога імператара Заходняй Рымскай імперыі Алібрыя[2]. У той час існавала праблема дакладнага апісання раслін з-за адрозненняў паміж рэгіёнамі і мовамі да ўвядзення таксаноміі, і гэта было патэнцыйнай небяспекай для выкарыстання лекавых прэпаратаў. Нізкая якасць друку ранніх работ часам выклікала цяжкасці ў ідэнтыфікацыі намаляванага віду[3].
У XVI стагоддзі швейцарскі лекар Конрад Геснер (1516—1568) вывучаў расліны і стварыў тысячы малюнкаў розных частак раслін. Пастаянна трэніруючы руку і вочы, ён удасканальваў свае ілюстрацыі. Геснер выявіў характэрныя асаблівасці раслін, палепшыўшы якасць навуковых малюнкаў. Яго эсэ сталі накідамі да ілюстрацый яго кнігі «Enchiridion historiae plantarum» (1541).
Са з’яўленнем і выданнем сістэм батанічнай наменклатуры з надзвычай дакладным апісаннем раслін графічныя або жывапісныя батанічныя ілюстрацыі становяцца неабавязковымі. Аднак менавіта ў той час сярод мастакоў з’явілася спецыялізацыя, а затым і прафесія батанічнага ілюстратара. Батанічныя ілюстрацыі таго часу (зрэшты, як і ўсе іншыя) ствараліся ў тэхніцы ксілаграфіі.
У XVIII стагоддзі ўдасканаленне паліграфічнай прамысловасці дазволіла друкаваць ілюстрацыі больш дакладна ў колеры і дэталях. Гравюра на метале паступова выцесніла ксілаграфію як асноўны прыём батанічнай ілюстрацыі. Кожная ілюстраваная старонка кнігі распісана ўручную акварэллю Гэта была вельмі карпатлівая праца, якая каштавала нямала. Выданне вялікіх, падрабязна ілюстраваных батанічных кніг было справай дзяржаўнай важнасці — па іх судзілі, у тым ліку, аб тэхнічных і інтэлектуальных магчымасцях цэлых дзяржаў.
Рост цікавасці да батанічных кніг з боку вядучых батанікаў і натуралістаў, а таксама заможных уладальнікаў маёнткаў, паркаў і садоў прывёў да росту попыту. — ілюстрацыі пачалі з’яўляцца ў кнігах, разлічаных не толькі на вузкіх спецыялістаў, але і на масавага, хаця і заможнага, чытача. Гэтаму садзейнічала развіццё ў канцы XVIII ст — гравюра на дрэве канца XIX ст., больш дасканалая тэхніка, чым ксілаграфія. Гравюра на дрэве дазваляла вялікім майстрам перадаваць самыя складаныя колеравыя і танальныя суадносіны і ў сувязі з гэтым не звяртацца да ручной афарбоўкі адбітка (эстампа). Гэта рабіла апошнюю не такой дарагой, як гравюра на метале.
Батанічныя ілюстрацыі сталі ўключаць такія віды выданняў, як палявыя вызначальнікі, апісанні гербарыяў і калекцый, часопісы. Развіццё фатаграфіі і звязаных з ёй метадаў друку зусім не зрабілі старамоднай зробленую мастаком ілюстрацыю. Ілюстратар-батанік здольны стварыць гармонію дакладнасці і вобразнасці, злучыць некалькі прыродных узораў у адзінае цэлае і адначасова паказаць як пярэдні, так і адваротны бакі прадметаў (напрыклад, лісця). Акрамя таго, дробныя дэталі і часткі раслін можна павялічыць, каб паказаць іх нібы пад мікраскопам, і размясціць па свабодных месцах малюнка.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
