Ачхой-Мартанаўскі раён

Ачхой-Мартанаўскі раён (руск.: Ачхо́й-Марта́новский райо́н, чач.: Тӏехьа-Мартанан кӀошт) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка і муніцыпальнае ўтварэнне (муніцыпальны раён) у складзе Чачэнскай Рэспублікі.

Ачхой-Мартанаўскі раён
чач.: ТӀехьа-Мартанан кӀошт
Герб Сцяг
Краіна	Расія[1][2]
Уваходзіць у	Чачня (1993—?)[1] Чачэна-Інгушская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка (1935—1993)
Адміністрацыйны цэнтр	Ачхой-Мартан[1]
Дата ўтварэння	1935
Насельніцтва	▲99 296 чал. (2024)[3]
Плошча	1 225,25 км²[4]
Вышыня над узроўнем мора	574 м
Часавы пояс	UTC+03:00 і MSD
Тэлефонны код	87142
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Адміністрацыйны цэнтр — горад Ачхой-Мартан (да 2023 года — сяло).

Геаграфія

Раён знаходзіцца на захадзе Чачэнскай Рэспублікі і выцягнуты ў мерыдыянальным напрамку. Мяжуе на захадзе з Сернаводскім раёнам, на поўначы — з Грозненскім раёнам, на ўсходзе — з Урус-Мартанаўскім раёнам, на паўднёвым усходзе — з Ітум-Калінскім раёнам Чачні, на паўднёвым захадзе — з Сунжанскім і Джэйрахскім раёнамі Рэспублікі Інгушэціі. Плошча раёна са студзеня 2020 года — 753,21 км² (паводле даных на канец 2018 года — 1152,83 км²), 1 студзеня 2020 года плошча скарацілася ў сувязі з перадачай Бамуцкага сельскага паселішча ў Сернаводскі раён і частка ненаселенай тэрыторыі Стара-Ачхойскага сельскага паселішча перадаецца ва Урус-Мартанаўскі і Шатойскі раёны.

Раён размешчаны ў перадгор’ях Вялікага Каўказскага хрыбта, праз тэрыторыю раёна працягнуліся два з трох асноўных хрыбтоў Прадкаўказзя — Лясісты і Скалісты; на поўнач раёна заходзіць невялікі Сунжанскі хрыбет, на поўдні — хрыбет Мордлам. Найбуйнейшыя горы — Ахчынкорт, Барзонці (2511), Базгенты (1540,0), Даргакорт, Мордлам, Балой-Лам (2029,9) Хайхі (2162,8), Ханц-Бала-Корт (790,2), Хахалгі (3031) Чал-Гамі-Корт (760,7). Асноўныя рэкі — Аса, Ачху, Валярык, Нетхой, Сунжа, Фартанга і Шалажа; ёсць азёры — Галанчож, Гехі-Ам.

Зноскі

1. http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar Праверана 13 кастрычніка 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26883285'></a>
2. Geographic Names Server — 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1194038'></a>
3. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года. Федеральная служба государственной статистики (27 апреля 2024) (нявызн.).
4. Чеченская Республика