From Wikipedia, the free encyclopedia
Інтэлігібельнасць (лац.: intelligibilis — зразумелы, выразны, зразумелы розумам) — філасофскі тэрмін, які пазначае пазнанне, а больш дакладна, разуменне, даступнае выключна розуму або інтэлектуальнай інтуіцыі. Паняцце інтэлігібельнасць у некаторых сістэмах ідэалістычнай філасофіі пазначае звышпрыродныя, звышпачуццёвыя рэчы, сутнасці.
Тэрмін «Інтэлігібельнасць» стварае пару паняццю «сэнсібельнасць», то бок, процілеглы пачуццёваму спазнанню.
Упершыню падзел прадметаў пазнання на інтэлігібельныя (intelligibilis) і сэнсібельныя (sensibilis) дае Платон. Пад інтэлігібельнасцю ён разумеў «свет ідэй» — гэта значыць свет інтэлектуальных сутнасцяў, якія можна ўгледзець і спасцігнуць толькі пры дапамозе розуму. Інтэлігібельная рэч — гэта і ёсць ідэя. Такую трактоўку распрацаваў у сваёй філасофіі Платон і яна зацвердзілася аж да сённяшняга дня.
Уласцівасці інтэлігібельнага прадмета (ідэі): тоеснасць, ненароджанасць і незнішчальнасць. Уласцівасці сэнсібельнай рэчы: зменлівасць.
У схаластыцы пад Інтэлігібельнасцю разумеецца «агульныя сутнасць» (універсалы). Часта пад імі разумелі пяць прэдыкабілій Арыстоцеля: род, від, вызначэнне, уласнае, прыўваходзячае.
Вылучаюць два выгляду інтэлігібельнасці:
Кант развівае ідэю інтэлігібельнасці як ідэю ноумэн, так званую. «рэч-у-сабе», якая дадзена толькі ў розуме, але якую немагчыма пазнаваць пачуццёвым, эмпірычным спосабам, якую можна толькі думаць, але не пазнаваць.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
