Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь

Інфармацы́йна-аналіты́чны цэ́нтр — даследчая ўстанова Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, заснаваная ў 1950 годзе ў якасці Рэспубліканскага дома навукова-тэхнічнай прапаганды.

Інфармацыйна-аналітычны цэнтр
Абрэвіятура	ІАЦ
Адміністрацыйны цэнтр	Мінск, Цэнтральны раён, прасп. Пераможцаў, д. 7[1]
Юрыдычны статус	дзяржаўная ўстанова
Мэта	аналітычнае забеспячэнне прэзідэнта Беларусі
Тып арганізацыі	даследчая
Афіцыйныя мовы	беларуская, руская
Кіраўнікі
Кіраўнік	Аляксей Дзербін
1-ы намеснік	Андрэй Папуша
Намеснікі	Алена Колас, Аляксандр Гардзейчык[2]
Дата заснавання	1950
Дата скасавання	2019
Колішняя назва	Рэспубліканскі дом навукова-тэхнічнай прапаганды (да 1959 г.), Інстытут навукова-тэхнічнай інфармацыі і прапаганды (да 1968 г.), Беларускі навукова-даследчы інстытут навукова-тэхнічнай інфармацыі і прагнозу (да студзеня 1995 г.), Беларускі інстытут інфармацыі і прагнозу (13 верасня 1996 г.), Інстытут сацыяльна-палітычных даследаванняў (да 13 верасня 2006 г.)
Колькасць супрацоўнікаў	109 (да 2007 г.)
Матчыная арганізацыя	Адміністрацыя прэзідэнта Рэспублікі Беларусь
Даччыныя арганізацыі	Інстытут сацыялогіі НАНБ[3]
Пераемнік	Беларускі інстытут стратэгічных даследаванняў
iac.gov.by/by

Паводле 9-га артыкула Палажэння аб ІАЦ 2006 года, кіраўнік ІАЦ прызначаецца прэзідэнтам Беларусі па прапанове кіраўніка Адміністрацыі прэзідэнта^[4]. На 2018 год у склад ІАЦ уваходзіла ўпраўленне сацыялагічных даследаванняў, якое ладзіць пакватэрныя, экспертныя, вулічныя, тэлефонныя і сеціўныя апытанні^[5]. ІАЦ ажыццяўляў сумесныя даследаванні з 8 грамадазнаўчымі ўстановамі 5 дзяржаў:

• трыма ўстановамі Расіі, сярод якіх Інстытут сацыяльна-палітычных даследаванняў Расійскай акадэміі навук, Расійскі інстытут стратэгічных даследаванняў Адміністрацыі прэзідэнта Расіі і Усерасійскі цэнтр вывучэння грамадскай думкі Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Расіі;
• 5 установамі 4 дзяржаў Азіі — Цэнтр стратэгічных даследаванняў пры прэзідэнце Азербайджана, Казахстанскі інстытут стратэгічных даследаванняў пры прэзідэнце Рэспублікі Казахстан, Нацыянальны інстытут стратэгічных даследаванняў Кыргызскай Рэспублікі і 2 кітайскія ўстановы (Кітайская акадэмія сучасных міжнародных адносін Міністэрства дзяржаўнай бяспекі Кітая, Кітайскі цэнтр даследаванняў сучаснага свету пры Цэнтральным камітэце Камуністычнай партыі Кітая)^[6].

18 лютага 2019 года стала вядома, што праз 2 месяцы цэнтр будзе ліквідаваны, а яго функцыі перададуць створанаму Беларускаму інстытуту стратэгічных даследаванняў. Маёмасць і памяшканні ІАЦ перайдуць да БІСД. Памеры штату інстытута не раскрываюцца. Два пункты ўказа аб БІСД засакрэчаныя: «для службовага карыстання»^[7].

Гісторыя

У 1950 годзе Дзяржплан БССР заснаваў Рэспубліканскі дом навукова-тэхнічнай прапаганды, які ў 1959 годзе перайменавалі ў Інстытут навукова-тэхнічнай інфармацыі і прапаганды. У 1968 годзе Савет міністраў БССР перападпарадкаваў яго сабе пад назвай Беларускі навукова-даследчы інстытут навукова-тэхнічнай інфармацыі і прагнозу. У студзені 1995 года яго перападпарадкавалі Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь пад назвай Беларускі інстытут інфармацыі і прагнозу (Белінфармпрагноз). 13 верасня 1996 года прэзідэнт А. Лукашэнка падпісаў Указ аб яго пераўтварэнні ў Інстытут сацыяльна-палітычных даследаванняў (ІСПД), які 13 верасня 2006 года паводле Указа № 570 перайменавалі ў Інфармацыйна-аналітычны цэнтр^[8].

За 2016 год ІАЦ правёў 82 грамадскія апытанні, з іх 48 абласных і 34 агульнакраёвыя. Сярод гэтых апытанняў было 47 анкетных, 24 тэлефонныя, 8 пакватэрных і 3 сеціўных. Агулам апыталі 57 154 чалавекі, з іх 24 660 (43%) па тэлефоне, 18 258 (32%) пакватэрна, 13 088 (23%) па анкетах і 1148 праз Сеціва^[9].

Паўнамоцтвы

Паводле 7-га артыкула Палажэння аб ІАЦ 2006 года, «ІАЦ у мэтах выканання ўскладзеных на яго задач мае права»:

• запытваць і бязвыплатна атрымліваць неабходную інфармацыю ад дзяржаўных органаў, іншых арганізацый і фізічных асоб;
• заключаць у межах сваёй кампетэнцыі грамадзянска-прававыя дагаворы з дзяржаўнымі органамі, іншымі арганізацыямі і фізічнымі асобамі;
• праводзіць сацыялагічныя апытанні насельніцтва;
• утвараць часовыя навуковыя калектывы, прыцягваць на дагаворнай аснове спецыялістаў для правядзення неабходных даследаванняў;
• ажыццяўляць рэдакцыйна-выдавецкую дзейнасць, выпускаць і распаўсюджваць друкаваную, аўдыё- і відэапрадукцыю, інфармацыйныя і іншыя матэрыялы;
• узаемадзейнічаць з айчыннымі і замежнымі аналітычнымі і навукова-даследчымі арганізацыямі ў вывучэнні праблем і з’яў сацыяльна-палітычнай сферы і ва ўсталяваным парадку арганізоўваць стажыроўку сваіх работнікаў у адпаведных замежных арганізацыях;
• са згоды кіраўніка Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ствараць, рэарганізоўваць і ліквідаваць арганізацыі, падначаленыя ІАЦ^[4].

Задачы

Згодна з 6-м артыкулам Палажэння аб ІАЦ 2006 года, задачамі ІАЦ з’яўляюцца:

• «аналіз унутрыпалітычных працэсаў, ацэнка палітычнай сітуацыі ў краіне і падрыхтоўка прапаноў, накіраваных на аптымізацыю ўзаемін між дзяржаўнай уладай і грамадствам;
• аналіз крыніц магчымых палітычных канфліктаў, распрацоўка захадаў прадухілення развіцця палітычных крызісаў;
• распрацоўка стратэгій і тэхналогій утварэння іміджу палітыкаў;
• вывучэнне электаральных пераваг насельніцтва ў перыяды выбарчых і іншых грамадска-палітычных кампаній;
• аналіз стану міжнародных адносін, геапалітычных змяненняў у глабальным, рэгіянальным і субрэгіянальным аспектах, падрыхтоўка рэкамендацый па ўмацаванні аўтарытэту Рэспублікі Беларусь у свеце;
• падрыхтоўка прапаноў і рэкамендацый па ўдасканаленні палітычнага рэгулявання эканамічных і сацыяльных працэсаў;
• аналіз і выпрацоўка прапаноў па праблемах ўзаемадзеяння дзяржаўных органаў у сацыяльна-палітычнай сферы;
• правядзенне маніторынгавых і аператыўных сацыялагічных даследаванняў;
• сістэмны маніторынг сродкаў масавай інфармацыі, падрыхтоўка прапаноў па павышэнні эфектыўнасці інфармацыйнай палітыкі;
• вывучэнне шляхоў удасканалення ідэалагічнай працы, інфармацыйна-метадычнага забеспячэння ідэалагічнай і палітычнай дзейнасці дзяржаўных органаў;
• падрыхтоўка рэкамендацый па выкарыстанні Інтэрнэту для арганізацыі і правядзення грамадска-палітычных кампаній;
• падрыхтоўка інфармацыйна-аналітычных матэрыялаў па пытаннях дзяржаўнай палітыкі»^[4].

Кіраўнікі

• Іван Антановіч (1993—1995)

• Алег Праляскоўскі (10 студзеня 2008 — 4 снежня 2009)
• Аляксей Гусеў (в. а.; 4 снежня 2009 — 4 лістапада 2010)
• Аляксандр Базанаў (4 лістапада 2010 — 18 ліпеня 2014)
• Аляксей Дзербін (з 18 ліпеня 2014 года)

Зноскі

1. "Кантактная інфармацыя". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
2. "Кіраўніцтва". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
3. "Партнёры". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
4. А. Лукашэнка (30 ліпеня 2013). "Указ прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 13 верасня 2006 г. № 570 «Аб стварэнні Інфармацыйна-аналітычнага цэнтра пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь»"(руск.). Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь. Праверана 5 кастрычніка 2018.
5. "Сацыялагічная служба". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
6. "Прэзентацыя". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
7. Лукашэнка ліквідаваў свой Інфармацыйна-аналітычны цэнтр, Радыё Свабода, 18-02-2019
8. "Гісторыя". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.
9. "Інфаграфіка". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.

Спасылкі

• "Сацыялагічныя даследаванні". Інфармацыйна-аналітычны цэнтр пры Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 2018. Праверана 5 кастрычніка 2018.