Траскі́ (Gadus) — род рыб сямейства трасковых.
Хуткія факты Навуковая класіфікацыя, Міжнародная навуковая назва ...
Закрыць
Пашыраны ў морах паўночных частак Атлантычнага і Ціхага акіянаў. 1 від — траска атлантычная (Gadus morhua) з падвідамі: балтыйская, або дорш; беламорская; грэнландская; кільдзінская; ціхаакіянская. Паводле іншых класіфікацыяй да асобных відаў адносяць траску грэнландскую (Gadus ogac) і траску ціхаакіянскую (Gadus macrocephalus). Мае фіёрдавыя і азёрныя формы. Жыве ў прыдонных слаях вады на глыбіні да 300 м. У Атлантыцы робіць кармавыя і нераставыя міграцыі да 2 тыс. км. Даўжыня да 180 см, маса да 40 кг. Спіна зеленавата-аліўкавая з дробнымі жаўтаватымі плямамі, бруха і бакі светлыя. 3 спінныя, 2 анальныя плаўнікі. На ніжняй сківіцы вусік. Корміцца рыбай і ракападобнымі. З печані траскі атрымліваюць рыбін тлушч. Аб'ект промыслу.
З канца XV ст. лоўля траскі у паўночнай Атлантыцы, асабліва на водмелях Ньюфаўндленда, зрабілася буйным промыслам заходнееўрапейскіх рыбакоў, за які спаборнічалі баскі, нарвежцы, датчане ды іншыя. Паступова першынства ў гэтым промысле захапілі дзяржавы, якія мелі магутныя ваенныя флаты: Нідэрланды, Францыя, Англія. У XVI — XVII ст. траска робіцца другой па распаўсюджанасці марской рыбай у рацыёне Заходняй Еўропы, шырока даступнай нават бяднейшым пластам грамадства. У англасаксонскіх народаў промысел траскі і стравы з яе — істотная частка нацыянальнай культуры. Праз Гданьск траска трапляла і ў Рэч Паспалітую, дзе, аднак, яе даступнасць была значна вузейшай. У «Літоўскай гаспадыні» змяшчаецца шэраг рэкамендацый, як імітаваць траску з мясцовых прэснаводных рыб — шчупака і судака. Польская назва траскі dorsz запазычанне з нямецкай мовы; назва «мянка» ў старабеларускіх пісьмовых крыніцах (з сярэдзіны XVI ст., ад літоўскага ménkė), відавочна, дзеля асацыяцыі з ментузом — адзінай рыбай сямейства трасковых у Беларусі ды Літве. Траску трыбушылі і салілі на борце карабля ў Паўночнай Атлантыцы, або сушылі ў еўрапейскіх портах; такую сушаную і салёную траску ў Рэчы Паспалітай называлі «штокфіш», у асноўным траска была ў нас даступна менавіта ў такім выглядзе.
Нягледзячы на адносную даступнасць, траска — каштоўная рыба з добрымі дыетычнымі вартасцямі (малы змест насычаных тлустых кіслот ды нізкая каларыйнасць — 118 ккал на 100 г), з лагодным смакам, далікатным белым, сочным, слаістым мясам. Гарманічна спалучаецца з большасцю прыпраў, надаецца да гатавання рознымі спосабамі: смажання, запякання, вырабу кракетаў, мусаў, катлетаў. Падаюць і гарачай і халоднай, з разнастайнымі соусамі. Перад гатаваннем рэкамендуецца на працягу гадзіны ці болей вымачыць у лімонным соку, каб выдаліць непрыемны смак і пах рыбінага тлушчу. Класічным беларускім спосабам гатавання лічыцца запяканне пад «футрам» з пакрышаных кіслых яблыкаў і смятаны (у іншым варыянце — з хрэну).
- Белы А. Траска // Праект «Наша ежа»
