Тамерлан
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тамерла́н[1], таксама Ціму́р, Амір Ціму́р, Тэмурле́нг, Цімур Кульгавы, Жалезны кульга (чагат. تیمور, літаральна: жалеза, 21 сакавіка 1336 — 18 лютага 1405) — сярэднеазіяцкі дзяржаўны дзеяч і палітык, заснавальнік дынастыі Цімурыдаў, эмір 1370—1405 гадоў. Сам не будучы нашчадкам Чынгісхана, Цімур усё жыццё панаваў праз падстаўных ханаў-нашчадкаў, якія фактычна былі марыянеткамі ў яго руках. Сталіцай сваёй імперыі Цімур абраў горад Самарканд. Ён спрыяў развіццю навукі і культуры, асабліва шмат увагі надаючы будаўніцтву палацаў, мячэцей, маўзалеяў. Валодаючы выдатнымі арганізатарскімі і ваеннымі здольнасцямі, ён здолеў сфарміраваць шматлікае, дысцыплінаванае і добра ўзброенае войска.
Тамерлан | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
чагат. تیمور | |||||||
| |||||||
|
|||||||
Папярэднік | Хусейн (1364–1370) | ||||||
Пераемнік | Халіль-Султан (1405–1409) | ||||||
Нараджэнне |
9 красавіка 1336(1336-04-09) сяло Ходжа-Ільгар, Кеш (цяпер Шахрысабз, Узбекістан) |
||||||
Смерць |
18 лютага 1405(1405-02-18) (68 гадоў) Атрар, каля Чымкента (цяпер Шымкент, Казахстан) |
||||||
Месца пахавання | Гур Эмір, Самарканд, Узбекістан | ||||||
Род | Цімурыды (заснавальнік) | ||||||
Бацька | Мухамад Тарагай | ||||||
Маці | Тэкіна-хатун | ||||||
Жонка | Турмуш ага, Ульджай-туркан ага, Сарай-мульк ханым, Улус ага, Іслам ага, Туман ага, Тугдзі-бі, Дзільшад ага, Чалпан-мульк ага, Тукал ханым, Кутлуг ага, Туглук-цекін | ||||||
Дзеці |
сыны: Джахангір, Умар-шэйх, Міран-шах, Шахрух. дочкі: Ука бегім, Султан Бахт ага, Бігі джан, Саадат султан, Мусала. |
||||||
Веравызнанне | Іслам, суфійскага кірунку | ||||||
Ваенная служба | |||||||
Прыналежнасць | Імперыя Цімурыдаў | ||||||
Званне | «Вялікі Эмір», Бек, Мірза, Абу Мансор, Абу Фацех, Абу Газі, Сахіб І Кірані, Хаган, Гетэ Стані, Султан, Іскандар Ул Ахад, Гурген. | ||||||
Бітвы | Удзел у войнах: Паходы на Магалістан. Вайна з Залатою Ардою. Паходы на Іран і Каўказ. Трохгадовы паход у мангольскія ўладанні. Паход на Індыю. Вайна з Асманскаю імперыяй. Вайна з Егіпецкімі султанамі. Паход у Кітай. | ||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
З’яўляецца прапрадзедам Бабура, заснавальніка дынастыі Вялікіх Маголаў, якія былі кіраўнікамі імперыі Вялікіх Маголаў у Індыі да 1857 года[2][3][4]. Цімур быў дзедам Улугбека, генія астраноміі і матэматыкі, які стварыў адну з самых вялікіх абсерваторый у ісламскім свеце. А таксама збудаваў медрэсэ ў Самаркандзе і Бухары, ператварыўшы гэтыя гарады ў сусветныя культурныя цэнтры навучання ў Цэнтральнай Азіі[5].